KDV GUT'DE DEGISIKLIK YAPILMASINA DAIR TEBLIG 41 NO.LU TEBLIG
Konu ve Kapsam
Katma Deger Vergisi Genel Uygulama Tebliginde Degisiklik Yapilmasina Dair 41 No.lu Teblig, 21.04.2022 tarih ve 31816 sayili Resmi Gazete’de yayimlanmistir.
Bu sirkülerimizde söz konusu Teblig düzenlemesi hakkinda yapilan degisiklik düzenlemelerine iliskin açiklamalara yer verilmistir.
- Mal ihracatinda Ihracat Bedeline Göre Iade Alinabilmesi
Teblig’in 8. Maddesi ile imalatçilar tarafindan yapilan mal ihracatinda, ihracat bedeline göre iade alma imkâni seçimlik bir hak olarak getirilmistir. Düzenlemeden faydalanmak zorunlu degildir. Buna göre, sektör ayrimi yapilmaksizin imal ettikleri mallari dogrudan ihraç eden imalatçilar, ihracat teslimlerine iliskin olarak yüklendikleri KDV tutarina bakilmaksizin ihracat bedelinin %10’una kadar devreden KDV tutari ile sinirli olarak iade talep edebileceklerdir.
Imalatçilarin bu kapsamdaki 10.000 TL’yi asmayan nakden iade talepleri vergi inceleme raporu, YMM raporu ve teminat aranmadan yerine getirilecektir. 10.000 TL siniri, süresinde düzenlenmis YMM Tam Tasdik Sözlesmesi bulunan imalatçi mükellefler için 100.000 TL olarak uygulanacaktir.
Dileyen mükellefler ise ihracat iadelerini yüklenilen KDV hesaplayarak talep edebileceklerdir. Mükellefler dönem bazinda ister bu uygulama ile %10 iade talebinde bulunabilecek, isterlerse yüklenilen KDV hesaplayarak KDV beyaninda 301 koduyla iade talebinde bulunabileceklerdir. Ayrica, bu kapsamda iade talep eden imalatçilarin, ayni ihracat teslimi ile ilgili olarak iadesini alamadigi tutar için ayrica yüklenilen KDV tutarina göre iade talep etmeleri mümkün olmayacaktir. Dolayisiyla iade/istisna orani %10’u geçen mükellefler için bu düzenlemeyi seçmek %10’u asan iade tutarlarindan vazgeçmek anlamina gelmektedir. Örnegin, ihracat istisnasi: 100.000 TL, yüklenilen KDV tutari: 15.000 TL oldugu varsayiminda, 100.000 x %10= 10.000 TL KDV iade talep edilebilecektir; ancak fark tutari olan 5.000 TL için ayrica iade talep edilmesi mümkün olmayacaktir.
Imalatçilarin dogrudan ihraç ettikleri mallarin bünyesinde yurt içi veya yurt disindan KDV ödemeksizin temin ettigi mallarin bulunmasi halinde, ihracat bedeline iliskin iadenin hesabinda, ihracat bedelinden bu sekilde temin edilen mallarin bedeli düsülecektir. Iade edilecek KDV kalan tutar dikkate alinarak belirlenecektir.
Diger taraftan, bir dönem bu uygulamadan yararlanan mükellefler diger dönemlerde yüklenilen KDV’nin iadesi uygulamasindan faydalanabileceklerdir.
Imalatçilarin mal ihracatindan kaynaklanan bu kapsamda yapacaklari iade taleplerinde, diger belgelerin yani sira, ihracatin beyan edildigi dönemden önceki son 24 döneme iliskin indirilecek KDV listesi talep edilecektir. Ancak ayni dönemleri kapsayan indirilecek KDV listesinin bir defa verilmesi yeterli olacaktir. Önceki dönemlerin herhangi birisinde ödenecek KDV beyan edilmesi durumunda, ödenecek KDV beyan edilen dönemden sonraki dönemlere iliskin indirilecek KDV listesi verilmesi yeterli sayilmaktadir.
Düzenleme 01.05.2022 tarihi itibariyle uygulanmaya baslanacaktir.
- Istege Bagli Tam Tevkifat Uygulamasi
KDVK Mad. 9 hükmü geregi, vergi alacagini güvence altina almak amaciyla Bakanlikça gerekli görülen hallerde verginin ödenmesinden isleme taraf olanlar sorumlu tutabilmektedir. Bilindigi üzere tevkifat uygulamasinda islemlere taraf olanlar verginin tam olarak kesilip ödenmesinden ve bununla ilgili diger ödevleri yerine getirmekten mükellef gibi sorumlu olmaktadirlar.
Mevcut düzenlemede KDV tevkifati ihtiyari bir uygulama olmayip, Hazine ve Maliye Bakanliginca tevkifat uygulamasi kapsamina alinan islemlerde alicilar tarafindan tevkifat yapilmasi zorunludur.
Bu Tebligin 2. Maddesi ile istege bagli tam tevkifat uygulamasi getirilmektedir. Buna göre, mükellefler, yazili bir sözlesme düzenleyerek bir yil süreyle anlastiklari satici mükelleflerden, kismi tevkifat uygulanacak hizmetler ile kismi tevkifat uygulanacak teslimlere (2.1.3.2.13. Diger Hizmetler ve 2.1.3.3.7. Diger Teslimler hariç) iliskin alimlarinda tevkifat sorumluluklarinin bulunup bulunmadigina bakilmaksizin, hesaplanan KDV’nin tamamini sorumlu sifatiyla beyan edip ödeyeceklerdir. Bir yillik sürenin bitimini izleyen yillarda uygulamaya devam edilmesinin istenmesi halinde sözlesmenin ayni süreyle yenilenmesi gerekecektir. Bir yillik süre dolmadan söz konusu uygulamadan vazgeçilmesi mümkün olmayacaktir.
Alici mükellefler, söz konusu sözlesmelerin bir örnegi ile bu kapsamda islem yapacak satici mükelleflerin bilgilerini, (adi soyadi/unvani, vergi dairesi, vergi kimlik numarasi, sözlesme uygulama dönemi), isleme iliskin KDV beyannamesinin verilmesinden önce liste halinde bagli olduklari vergi dairesine verirler. Sözlesmelerin feshedilmesi, tadili vb. durumlarin da isleme iliskin KDV beyannamesinin verilmesinden önce bagli olduklari vergi dairesine bildirilmesi gerekir.
Istege bagli tam tevkifat uygulamasi kapsaminda alici tarafindan tevkifata tabi tutulan KDV, 2 No.lu KDV Beyannamesinin “Vergi Bildirimi” kulakçiginin, “Istege Bagli Tam Tevkifat Uygulanan Islemlere Ait Bildirim” tablosunda beyan edilecektir. Tablonun “Islem Türü” alani, bu alana iliskin islem türü listesinden seçim yapilmak suretiyle doldurulacaktir. “Matrah” alanina, islemin KDV hariç bedeli, “Oran” alanina islemin tabi oldugu KDV orani girilecektir. Alici tarafindan tevkif edilen KDV tutarini gösteren “Vergi” alani, e-beyanname programi tarafindan hesaplanacaktir.
Istege bagli tam tevkifat uygulamasi kapsamindaki islemleri yapan satici mükellefler ilgili döneme ait 1 No.lu KDV Beyannamesinin iki ayri bölümüne kayit yapacaklardir. Birinci kayit, “Matrah” kulakçiginda “Istege Bagli Tam Tevkifat Uygulanan Islemler” tablosuna; ikinci kayit “Istisnalar-Diger Iade Hakki Doguran Islemler” kulakçiginda “Istege Bagli Tam Tevkifat Kapsamina Giren Islemler” tablosuna yapilacaktir.
Istege bagli tam tevkifata tabi tutulan KDV ile sinirli olmak üzere saticiya KDV iadesi yapilabilecektir. Bu uygulamadan kaynaklanan KDV iade talepleri, her bir islem için Tebligin (I/C-2.1.5.) "Tevkifata Tabi Islemlerde KDV Iadesi" bölümünde yer alan usul ve esaslar çerçevesinde yerine getirilecektir. Iade taleplerinin yerine getirilmesinde, alici tarafindan 2 No.lu KDV Beyannamesi ile beyan edilen ve tahakkuk ettirilen KDV’nin ödenmis olmasi vergi dairesince aranacaktir.
Düzenleme 01.05.2022 tarihi itibariyle uygulanmaya baslanacaktir.
- Demir-Çelik Ürünleri Tesliminin KDV Tevkifati Kapsamina Alinmasi
Tebligin 3. Maddesi ile Demir-çelik ve alasimlarindan mamullerde 4/10 KDV tevkifati getirilmektedir. Tevkifat kapsamina;
- Cevherden, hurdadan veya diger hammaddelerden üretilen demir- çelik ve
- Alasimlarindan mamul her türlü uzun (çubuk, insaat demiri, profil, kangal demir, filmasin, tel, halat, hasir, boru, lama vb.) veya yassi (levha, sicak haddelenmis yassi ürünler, soguk haddelenmis yassi ürünler ve kaplanmis yassi ürünler vb.) demir-çelik ve alasimi
ürünler girmektedir.
Demir-çelik ve alasimlarindan mamul esya (kapi, kapi kolu, kösebent, vida, somun, vida soketi, dübel, kilit, çivi, flans, mason, dirsek, kanca, mentese, yay, bilya, rulman, zincir vb.) teslimlerinde tevkifat uygulanmayacaktir.
Ayrica ithalatçilar tarafindan yapilan teslimler ile münhasiran cevherden üretilenlerin üreticileri tarafindan ilk teslimde tevkifat uygulanmayacaktir. Bu safhalardan sonraki el degistirmelerde ise tevkifat uygulanacaktir.
Bununla birlikte, demir-çelik ve alasimlarindan mamul ürünlerin hurdadan, diger hammaddelerden veya hurda, cevher ve diger hammaddeler birlikte kullanilarak üretilmesi halinde bu ürünlerin ilk üreticilerinin teslimi dâhil her safhasindaki teslimlerinde tevkifat uygulanacaktir.
Düzenleme 01.05.2022 tarihi itibariyle uygulanmaya baslanacaktir.
- Konut Teslimlerinde KDV Oraninin Tespitinde Esas Alinan “Net Alan” Ibaresinin Tanimlanmasi
Danistay’in 02.03.2017 tarih ve E.2014/4835, K.2017/2170 sayili Karari ile Katma Deger Vergisi Genel Uygulama Tebligi’nin net alan deyiminin "konut içerisinde duvarlar arasinda kalan temiz alan" olarak tanimlanan faydali alani ifade ettigine iliskin bölümü iptal edilmis, daha sonra bu Karar Danistay Dördüncü Dairesi'nin 30.5.2019 tarihli ve E.2018/5023, K.2019/4297 sayili Karari ile kesinlesmisti.
Bu Teblig ile bagimsiz bölüm net alanin, Danistay’in iptal kararinda atifta bulundugu, Çevre, Sehircilik ve Iklim Degisikligi Bakanliginin “Planli Alanlar Imar Yönetmeligi”ne göre hesaplanacagi açiklanmistir.
Planli Alanlar Imar Yönetmeliginde ise net alan su sekilde tanimlanmistir:
“Bagimsiz bölüm net alani: Içerden baglantili piyesleri ile birlikte bagimsiz bölümün içerisindeki bosluklar hariç, duvarlar arasinda kalan temiz alani (Bu alana; kapi ve pencere esikleri, 2.5 santimetreyi geçmemek kosuluyla siva paylari, kolonlar, duman, çöp, atik, tesisat ve hava bacalari ile isikliklar, bagimsiz bölüm içindeki asansör ve galeri bosluklari, tesisat odasi, merdivenlerin altlarinda 1.80 metre yüksekliginden az olan yerler, tek bagimsiz bölümlü müstakil binalarda bagimsiz bölüm içindeki otopark, siginak, odunluk, kömürlük, hidrofor ve aritma tesisi alani, su ve yakit deposu ve kazan dairesi dâhil edilmez. Açik çikmalar, balkonlar, zemin, çati ve kat teraslari, kat ve çati bahçeleri gibien az bir cephesi açik olan mekânlar ile ayni katta veya farkli katta olup bagimsiz bölümün eklentisi olan mekânlar ile ortak alanlar bagimsiz bölüm net alani içinde degerlendirilmez. Bagimsiz bölümün içten baglantili olarak çati aralari dâhil birden fazla katta yer alan mekânlardan olusmasi halinde bu katlardaki bagimsiz bölüme ait alanlar birlikte degerlendirilerek bagimsiz bölüm net alani bulunur.)”
- Konut ve Arsa Teslimlerinde KDV Oranlarina Iliskin Açiklamalar
Hatirlanacagi üzere, 29/3/2022 tarihli R.G’de yayimlanan 5359 sayili Cumhurbaskani Karari ile konutlarda, arsa ve arazi teslimlerinde yeni KDV oranlari;
- 16/5/2012 tarihli ve 6306 sayili Afet Riski Altindaki Alanlarin Dönüstürülmesi Hakkinda Kanun kapsaminda rezerv yapi alani ve riskli alan olarak belirlenen yerler ile riskli yapilarin bulundugu yerlerde dönüsüm projeleri çerçevesinde yapilan konutlarin net alaninin 150 m2’ye kadar olan kismi için %1 KDV orani,
- Belediyeler, il özel idareleri, Toplu Konut Idaresi Baskanligi ve bunlarin % 51 veya daha fazla hissesine ya da yönetiminde oy hakkina sahip olduklari isletmeler tarafindan konut yapilmak üzere projelendirilmis arsalarin (sosyal tesisler için ayrilan bölümler dahil) net alani 150 m2’nin altindaki konutlara isabet eden kismi için %1 KDV orani,
- Yukaridaki kapsama girmeyen konutlarin net alaninin 150 m2’ye kadar olan kismi için %8 KDV orani, asan kisim içinse %18 KDV orani (önceki düzenlemede 150 m2’yi asiyorsa asan kisim itibariyle degil tamami için %18 KDV orani uygulanmaktaydi),
- Arsa ve arazi teslimleri için %18 yerine %8 KDV orani
belirlenmistir.
Ayrica, bu Kararin yürürlük tarihinden önce (1 Nisan 2022) yapi ruhsati alinmis veya kamu kurum ve kuruluslari ile bunlarin istirakleri tarafindan ihalesi yapilmis projeler kapsaminda insa edilen konutlar için 1 inci ve 4 üncü maddelerde kaldirilan veya degistirilen hükümlerin uygulanmasina devam olunacagina hükmedilmistir.
Bu Teblig ile yapilan degisiklikler dikkate alinarak KDV Genel Uygulama Tebligindeki örnekler ve açiklamalar güncellenmis, ayrica 1 Nisan 2022 yapi ruhsati alinmis veya kamu kurum ve kuruluslari ile bunlarin istirakleri tarafindan ihalesi yapilmis projeler kapsaminda insa edilen konutlar için asagidaki açiklamalara yer verilmistir:
“1/4/2022 tarihinden önce yapi ruhsati alinmis veya kamu kurum ve kuruluslari ile bunlarin istirakleri tarafindan ihalesi yapilmis projeler kapsaminda insa edilen konutlarin, bu tarihten sonraki tesliminde;
- Net alani 150 m2'ye kadar olan konutlar için KDV orani,
• Büyüksehir statüsünde olmayan yerlerde (%1),
• Büyüksehirlerde, 2007/13033 sayili BKK’nin 5359 sayili Cumhurbaskani Karari ile kaldirilmadan önceki 1 inci maddesinin altinci fikrasina iliskin yukarida yer alan açiklamalar da dikkate alinarak (%1), (%8) veya (%18)
olarak uygulanir.
- Net alani 150 m2'yi asan konutlarda ise genel vergi orani (%18) uygulanir.
Öte yandan, 5359 sayili Cumhurbaskani Karariyla 2007/13033 sayili BKK eki
- (I) sayili listenin “B) DIGER MAL VE HIZMETLER” bölümünün 11 inci sirasina eklenen hükümle “16/5/2012 tarihli ve 6306 sayili Afet Riski Altindaki Alanlarin Dönüstürülmesi Hakkinda Kanun kapsaminda rezerv yapi alani ve riskli alan olarak belirlenen yerler ile riskli yapilarin bulundugu yerlerde dönüsüm projeleri çerçevesinde yapilan konutlarin net alaninin 150 m2’ye kadar olan kismi” 1/4/2022 tarihinden itibaren (%1) oraninda,
- (II) sayili listeye eklenen 35 inci sirasi uyarinca da “konutlarin net alaninin 150 m2’ye kadar olan kismi,” 1/4/2022 tarihinden itibaren (%8) oraninda
KDV’ye tabidir.
Buna göre, 1/4/2022 tarihinden sonra alinan yapi ruhsatlarina göre yapilan konut teslimlerinde, konutun net alaninin;
- 150 m2 veya daha az olmasi durumunda KDV orani (%8),
- 150 m2’den fazla olmasi durumunda ise satis bedelinin 150 m2’ye kadar olan kismi için KDV orani (%8), 150 m2’nin üzerindeki kismi için KDV orani (%18)
olarak uygulanir.
6306 sayili Kanun kapsaminda rezerv yapi alani ve riskli alan olarak belirlenen yerler ile riskli yapilarin bulundugu yerlerde dönüsüm projeleri çerçevesinde 1/4/2022 tarihinden sonra alinan yapi ruhsatlarina göre yapilan konutlarin tesliminde, konutun net alaninin;
- 150 m2 veya daha az olmasi durumunda KDV orani (%1),
- 150 m2’den fazla olmasi durumunda ise satis bedelinin 150 m2’ye kadar olan kismi için KDV orani (%1), 150 m2’nin üzerindeki kismi için KDV orani (%18)
olarak uygulanir.
Konutlarin tesliminde uygulanacak KDV oranlarina iliskin örneklere asagida yer verilmistir.
Örnek 1: (S) Insaat Taahhüt A.S. 2021 yilinda Yozgat’ta yapi ruhsati aldigi insaatta ayni yil tamamladigi ve stoklarinda yer alan konutlardan net alani 120 m2 konutu 600.000 TL bedelle, 160 m2 konutu ise 900.000 TL bedelle 10/5/2023 tarihinde satmistir.
Bu durumda (S) Insaat Taahhüt A.S.nin hesaplayacagi KDV;
- 120 m2 konut için: (600.000x%1)=6.000 TL
- 160 m2 konut için: (900.000x%18)=162.000 TL olacaktir.
Yapi ruhsatinin 1/4/2022 tarihinden sonra alinmis olmasi halinde (S) Insaat Taahhüt A.S.nin hesaplayacagi KDV;
- 120 m2 konut için: (600.000x%8)=48.000 TL
- 160 m2 konut için:
(900.000x150/160x%8)+(900.000x10/160x%18)=67.500+10.125=77.625 TL olacaktir.
Örnek 2: (T) insaat sirketi 6306 sayili Kanun kapsaminda Istanbul’da insa ettigi konutlardan 7/3/2022 tarihinde yapi ruhsati alinan net alani 120 m2 olan konutu 1.500.000 TL bedelle; 11/4/2022 tarihinde yapi ruhsati alinan net alani 120 m2 olan konutu 1.400.000 TL ve net alani 160 m2 olan konutu 2.000.000 TL bedelle 2/1/2024 tarihinde satmistir.
Bu durumda, her bir konut için;
- (1.500.000x%1)=15.000 TL,
- (1.400.000x%1)=14.000 TL,
- (2.000.000x150/160x%1)+(2.000.000x10/160x%18)=18.750+22.500=41.250 TL
KDV hesaplanacaktir.”
6) Ikinci el motorlu kara tasiti ticaretiyle istigal eden mükelleflerin özel matrah uygulayarak yaptiklari araç teslimlerinde KDV orani
Bilindigi üzere, KDV Kanununun “Özel Matrah Sekilleri” baslikli 23 üncü maddesinin (f) bendinde; ikinci el motorlu kara tasiti veya tasinmaz ticaretiyle istigal eden mükelleflerce, katma deger vergisi mükellefi olmayanlardan (mükellef olanlardan istisna kapsaminda yapilan alimlar dâhil) alinarak vasfinda degisiklik yapilmaksizin satilan ikinci el motorlu kara tasiti veya tasinmazlarin tesliminde matrahin, alis bedeli düsüldükten sonra kalan tutar oldugu hüküm altina alinmistir.
29/3/2022 tarihli R.G’de yayimlanan 5359 sayili Cumhurbaskani Karari ile yapilan degisiklik uyarinca, ikinci el motorlu kara tasiti ticaretiyle istigal eden mükelleflerin, KDV mükellefi olmayanlardan KDV uygulanmaksizin satin aldiklari ve özel matrah uyguladiklari teslimlerde %1 yerine %18 oraninda KDV uygulanacagi hüküm altina alinmistir.
Bu Teblig ile ikinci el motorlu kara tasiti ticaretiyle istigal eden mükelleflerce baska bir yetkili saticidan özel matrah uygulanarak satin alinan binek otomobillerin, %18 KDV orani uygulanarak satin alinan binek otomobil olarak degerlendirilemeyeceginden, tesliminde satis bedelinin tamami üzerinden %1 oraninda KDV hesaplanacagi açiklanmistir.
SAYGILARIMLA
Yusuf ÖZER
YMM-Bagimsiz Denetçi
Vergi Hukuku ve Uygulamalari Bilim Uzmani