GIRISIM SERMAYESINE YATIRIM YAPMA ZORUNLULUGU ILE BU KAPSAMDA AYRILAN FONLARIN VUK MAD. 325/A VE KVK MAD. 5/1(d) DÜZENLEMELERI AÇISINDAN DEGERLENDIRILMESI
Konu ve Kapsam
Daha önce 05.02.2021 tarih ve 2021/6 sayili Sirkülerimizde, 03.02.2021 tarihli ve 31384 sayili Resmî Gazete’de yayimlanan 7263 sayili Teknoloji Gelistirme Bölgeleri Kanunu ile Bazi Kanunlarda Degisiklik Yapilmasina Dair Kanunu ile ülkemizdeki Ar-Ge, yenilik ve tasarim faaliyetlerini gelistirmek ve desteklemek amaciyla
- 4691 sayili Kanun, Geçici Md.2 ve 5746 sayili Kanun’un Md.3’de yer alan;
- Teknoloji gelistirme bölgelerinde (teknoparklarda) yazilim, tasarim ve AR-GE faaliyetlerinden elde edilen kazançlara uygulanan yüzde 100 gelir/kurumlar vergisi istisnasi ile
- Ar-Ge ve tasarim harcamalarinin yüzde 100’ü oraninda uygulanan Ar-Ge/tasarim indirimidir
Gibi birçok destek ve tesviklerden yararlanma süresi 31.12.2028 tarihine kadar uzatilmis ve
- Özel sektöre, 01.01.2022 tarihinden geçerli olmak üzere, girisim sermayesi yatirim fon ve ortakliklarina yatirim yapma zorunlulugunu
getirilmisti.
Bu noktada 4691 sayili Kanun ile 5746 sayili Kanun kapsaminda Ar-Ge ve tasarim indiriminden faydalanan isletmeler için 2022 yilindan geçerli olmak üzere yeni bir yükümlülük basladigi için söz konusu düzenlemenin detaylari, Soru Cevap seklinde bu Sirkülerimizde paylasim konusu yapilmistir.
- Girisim Sermayesi Desteginin Kapsami
4691 sayili kanun kapsamindaki istisna kazançlari 1 milyon TL ve üzerinde olan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri ile 5746 sayili kanun kapsamindaki indirim tutari 1 milyon TL ve üzerinde olan kurumlar vergisi mükellefleri tarafindan, bu tutarlarin yüzde ikisi pasifte geçici bir hesaba aktarilacaktir.
Aktarilan bu tutarin, geçici hesabin olustugu yilin sonuna kadar Türkiye’de yerlesik girisimcilere yatirim yapmak üzere kurulmus
- Girisim sermayesi yatirim fonu paylarinin satin alinmasi veya
- Girisim sermayesi yatirim ortakliklari ya da
- 4691 sayili Kanun kapsamindaki kuluçka merkezlerinde faaliyette bulunan diger girisimcilere
sermaye olarak konulmasi sarttir.
Aktarilmasi gereken destek tutar yükümlülügü, yillik bazda 20 milyon TL ile sinirli tutulmustur.
- Fona Yatirim Yükümlülügü Ne Zaman Basliyor?
7263 sayili Kanun ile belirlenen mükelleflere getirilen %2 girisim sermayesi fon ve ortakliklarina yatirim yükümlülügü, 01.01.2022 tarihinden itibaren verilen beyannamelerde yararlanilacak istisna ve indirimler için uygulanacagindan, 2022 yilinda verilecek 2021 yili gelir ve kurumlar vergisi beyannameleri uygulama kapsamina girecektir.
- Kimler Girisim Sermayesine Yatirim Yapmak Zorundadir?
Yillik beyanname üzerinden
- 4691 sayili Kanun kapsaminda teknoloji gelistirme bölgelerinde elde edilen yazilim, tasarim ve Ar-Ge faaliyetlerinden elde edilen istisna kazanç tutari 1 Milyon TL ve üzerinde olan gelir / kurumlar vergisi mükellefleri ile
- 5746 sayili Kanun kapsaminda Ar-Ge, yenilik ve tasarim harcamalari nedeniyle yararlanilan indirim tutari 1 Milyon TL ve üzerinde olan kurumlar vergisi mükellefleri
- Tesvik Tutari Üzenden Hesaplanacak Destek Tutari, Pasifteki Geçici Fona Ne Zaman Alinacak?
7263 sayili Kanunda, pasifte geçici hesaba alma isleminin ne zaman yapilmasi gerektigi belirtilmemistir. Ancak düzenlemede fon uygulamasinin, yillik beyannamedeki istisna veya indirim tutarina baglandigindan hesap döneminin kapanmasina müteakip verilecek yillik beyanname sonrasinda, fona alma isleminin yapilmasi gerekmektedir.
- Zarar Olmasi Durumunda Fon Uygulamasi Nasil Olacaktir?
Düzenlemeye bakildiginda Fon aktarilacak %2’lik destek yatiriminin, 4691 sayili Kanun kapsamindaki istisna kazanç tutari ile 5746 sayili Kanun kapsamindaki indirim tutari üzerinden hesaplanacagi belirtilmistir.
Bilindigi üzere, 4691 sayili Kanun kapsamindaki teknoloji gelistirme bölgelerinde elde edilen kazançlara iliskin istisna, "zarar olsa dahi uygulanabilen istisna ve indirimler" kapsaminda beyanname üzerinde zarar olsa dahi uygulanabilmektedir. Dolayisiyla ilgili hesap döneminde karin yetersiz olmasi ya da zarar durumlarinda dahi fon hesabina alma islemi gerçeklestirilmelidir.
5746 sayili Kanun kapsamindaki Ar-Ge ve tasarim indiriminden ise beyanname üzerinde matrah olmasi halinde yararlanilacagindan kazancin yeterli olmamasi durumunda isletme Ar-Ge indiriminden yararlanamayacagi için o yil için fon ayirmak zorunda da olmayacaktir. Ancak devam eden yillarda matrah çikmasi durumunda önceki yildan devir gelen yeniden degerlenmis ve 1 Milyon TL üzerindeki Ar-Ge indirim tutari üzerinden %2’lik geçici hesapta fona alma islemi yapilacaktir.
- Fona Alma Isleminin Belirlenen Süre Içerisinde Yapilmamasi Durumu
Hesap döneminin kapanmasina müteakip verilecek yillik beyanname sonrasinda, fona alma isleminin yapilmamasi durumu, 7263 sayili Kanun ile yaptirima baglanmistir.
Buna göre söz konusu tutarin pasifte geçici hesaba, ilgili yilin sonuna kadar aktarilmamasi durumunda,
- 4691 sayili Kanun kapsamindaki istisna kazanç tutarinin yüzde yirmisi, ilgili yilda gelir ve kurumlar vergisi istisnasina konu edilemeyecektir.
- 5746 sayili Kanun kapsaminda yillik beyanname üzerinden yararlanilan indirim tutarinin yüzde yirmisi ise ilgili yilda Ar-Ge indirimine konu edilemeyecektir.
- Fona Uygulamasi Sürekli Bir Yükümlülük müdür?
7263 sayili Kanun ile getirilen fon uygulamasi, 4691 sayili Kanun ile 5746 sayili Kanun kapsamindaki istisna kazanç ve indirim tutarinin varligina bagli bir yükümlülük oldugundan yillik beyanname üzerinde belirtilen tutarin üzerinde yararlanilacak istisna kazanç veya indirim tutari oldugu müddetçe tatbik edilecektir.
- Girisim Sermaye Desteginde Bulunan Isletmelerin VUK Mad. 325/A Kapsamindaki Indirim Hakkindan Yararlanip Yararlanamayacagi
Bilindigi üzere, 213 sayili VUK’un 325/A maddesinde öngörülen sartlari saglamak suretiyle ilgili dönem kazanci veya beyan edilen gelirleri üzerinden, girisim sermayesi yatirim ortakliklarina sermaye koyan veya fon payi satin alan gelir (münhasiran kazanci bilanço esasina göre tespit edilenler) ve kurumlar vergisi mükellefleri, pasif hesapta geçici olarak, beyan ettikleri gelirlerinin veyahut kurum kazançlarinin %10’unu ve özsermayelerinin %20’sini asmayacak sekilde girisim sermayesi fonu ayirabilirler.
Belirtilen siniri asmayan fon tutarlari 193 sayili GVK Md. 89/(15) ve 5520 sayili KVK Mad.10/(g) bend hükmü uyarinca beyan edilen gelirden ve kurum kazancindan beyanname üzerinde indirim konusu yapilacaktir.
Bu gerekçelerle gerek 4691 sayili kanun kapsamindaki istisna kazançlari 1 milyon TL ve üzerinde olan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri gerekse de 5746 sayili kanun kapsamindaki indirim tutari 1 milyon TL ve üzerinde olan kurumlar vergisi mükellefleri tarafindan, bu tutarlarin %2’si oraninda hesaplanan fon paylarinin, yillik beyannamenin verildigi tarihten sonra ilgili yil hesap dönemi sonuna kadar Sermaye Piyasasi Kurulunun düzenleme ve denetimine tabi olarak Türkiye'de kurulmus veya kurulacak olan girisim sermayesi yatirim ortakliklarina veya girisim sermayesi yatirim fonlarina yatirim yapilmasi halinde, pasifte geçici bir fon hesabina alinan söz konusu tutarlar, beyanname üzerinden indirim konusu yapilacaktir.
- Girisim Sermaye Desteginde Bulunan Isletmelerce Elde Edilecek Fon Gelirlerinin KVK Mad. 5/1(d) Kapsamindaki Istisna Uygulamasi Karsisindaki Durumu
Bilindigi üzere, portföy isletmeciligi kazançlari istisnasi olarak bilinen, 5520 sayili KVK Mad. 5/1(d) hükmü geregi girisim sermayesi yatirim fon ve ortakliklarinin kazançlari kurumlar vergisinden istisna edilmistir.
Maddede istisnadan yararlanma kosulu olarak “Türkiye’de kurulu” olmak sarti belirlenmistir. Dolayisiyla kurumlarin, tam mükellefiyete tabi girisim sermayesi yatirim fonu katilma paylari ile girisim sermayesi yatirim ortakliklarinin hisse senetlerinden elde ettikleri kar paylari kurumlar vergisinden istisna edilmistir.
Ancak bu istisnanin müstesnasi olarak tevkifat yükümlülügüne etkisi bulunmamaktadir. Bu nedenle girisim sermayesi yatirim fon ve ortakliklarinin kazançlari üzerinden KVK Mad.15/(3) kapsaminda tevkifat yapilmasi gerekmektedir. Tevkifat orani ise 2009/14594 sayili Bakanlar Kurulu Karari ile %0 olarak belirlenmistir.
SAYGILARIMLA
Yusuf ÖZER
YMM-Bagimsiz Denetçi
Vergi Hukuku ve Uygulamalari Bilim Uzmani