FİNANSMAN GİDER KISITI UYGULAMASI AÇISINDAN POS GİDERLERİ VB. HARCAMALARIN 780 NO.LU HESAPTA TAKİP EDİLİP EDİLEMEYECEĞİ
Konu ve Kapsam:
2021/01 geçici vergi dönemi itibariyle Türk vergi sisteminde ilk defa yerini alacak olan finansman gider kısıtlaması uygulamasında, finansman gideri kavramı ile 780-Finansman Gideri Hesabı altında takip edilen giderler önem arz eden bir hususu olarak karşımıza çıkmaktadır.
Zira uygulamada özellikle bazı gider veya maliyet unsurlarının, Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği (MSUGT) düzenlemelerine aykırı olarak 780 no.lu hesap altında takip edildiği bilinmektedir. Bu durum finansman gider kısıtı uygulamasının başlamasıyla birlikte mükelleflerin aleyhine durum yaratması söz konusu olacağı için tarafımızca bu sirkülerimizde izahat konusu edilmiştir.
Finansman Gider Kısıtlaması Uygulaması Hakkında
Finansman gider kıstı uygulamasına ilişkin olarak GİB tarafından hazırlanan 19 seri no.lu KV GT Taslağı hazırlanmış ve 24.03.2021 tarihinde ilan olunmuştur.
İlk defa 6322 sayılı Kanunun 37. maddesiyle 1/1/2013 tarihinden itibaren yürürlüğe girmek üzere, KVK’nun mad. 11/(i) bendine getirilen düzenleme ile
kredi kuruluşları, finansal kuruluşlar, finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketleri dışında, kullanılan yabancı kaynakları öz kaynaklarını aşan işletmelerde, aşan kısma münhasır olmak üzere, yatırımın maliyetine eklenenler hariç, işletmede kullanılan yabancı kaynaklara ilişkin faiz, komisyon, vade farkı, kâr payı, kur farkı ve benzeri adlar altında yapılan gider ve maliyet unsurları toplamının %10’unu aşmamak üzere Cumhurbaşkanınca kararlaştırılan kısmının kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınacağı
hüküm altına alınmıştı.
Cumhurbaşkanı bu yetkisini 4/2/2021 tarihli ve 31385 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 3/2/2021 tarihli ve 3490 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla kullanmış olup bu Kararda 1/1/2021 tarihinden itibaren başlayan vergilendirme dönemi kazançlarına uygulanmak üzere söz konusu gider ve maliyet unsurlarının %10’unun kurum kazancının tespitinde indiriminin kabul edilmeyeceği düzenlenmiştir.
Uygulamaya ilişkin detay açıklamalar;
Finansman gider kısıtlamasının uygulanacağı dönem,
Gider kısıtlaması kapsamına giren yabancı kaynaklara ilişkin gider ve maliyet unsurları,
Geçici vergi dönemlerinde finansman gider kısıtlaması,
Özel hesap dönemi 2021 yılı içinde sona eren mükelleflerin durumu,
Yıllara sari inşaat ve onarma işleri ile uğraşan mükelleflerde gider kısıtlaması uygulaması,
Finansman gideri yanında finansman gelirinin de bulunması durumu,
Gider indirimi uygulamasında kur farklarının durumu,
Örtülü sermaye, transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı ve binek otomobillerde gider kısıtlaması uygulamaları nedeniyle KKEG olarak dikkate alınan finansman giderlerinin durumu,
Adi ortaklıklarda finansman gider kısıtlaması
Tebliğ taslağında mevcut olup söz konusu tebliğin yayımlanması ile birlikte sizlerle paylaşılacaktır.
Finansman Gider Kısıtlamasına Konu Gider ve Maliyet Unsurları
Söz konusu uygulama ile yabancı kaynakları öz kaynaklarını aşmış olan kurumlar vergisi mükelleflerinin aşan kısımla sınırlı olmak üzere yabancı kaynaklara ilişkin faiz, komisyon, vade farkı, kâr payı, kur farkı ve benzeri adlar altında yapılan gider ve maliyet unsurları toplamının %10’luk kısmı, kurum kazancının tespitinde KKEG olarak dikkate alınacaktır.
Bu noktada, öz kaynak tutarını aşan yabancı kaynaklara ilişkin olarak faiz, komisyon, vade farkı, kâr payı, kur farkı ve benzeri adlar altında yapılan gider ve maliyet unsurları kısıtlamaya tabi tutulacak; bu nitelikteki harcamalardan, yatırımın maliyetine eklenmiş olan yabancı kaynaklardan doğan gider ve maliyet unsurları ise %10’luk bu kısıtlamaya tabi tutulmayacaktır.
Taslak tebliğde teminat mektubu komisyonları, tahvil ihracı ile ilgili olarak yapılan baskı ve benzeri giderler ile ipotek masrafları gibi herhangi bir yabancı kaynak kullanımına bağlı olmaksızın yapılan giderlerin gider kısıtlamasına konu edilmeyeceği aynı şekilde bir finansman gideri olmayıp finansman geliri azalması niteliğinde olan erken ödeme iskontoları veya peşin ödeme iskontoları da gider indirimi kısıtlaması kapsamı dışında tutulacağı öngörülmektedir.
Bir gider veya maliyet unsurunun gider kısıtlamasına konu edilmesi için bunların yabancı kaynak kullanımına ve bu kaynağın kullanım süresine bağlı olarak doğmuş olması gerekmektedir. Öte yandan, kredi sözleşmelerine ilişkin olarak ödenen damga vergisi veya banka havale ücretlerine ilişkin ödenen banka ve sigorta muameleleri vergisi gibi bir yabancı kaynağın kullanım süresine bağlı olarak doğmayan gider ve maliyet unsurları gider indirimi kısıtlaması uygulamasına tabi olmayacaktır. Bu giderlerden kredi faizleri üzerinden hesaplanan banka ve sigorta muameleleri vergisi gibi bir yabancı kaynağın işletmede kullanım süresine bağlı olarak doğanların ise gider indirimi kısıtlaması uygulamasına konu edileceği açıktır.
Finansman Giderinin Kapsamı
Taslakta finansman giderleri, “Yabancı kaynağın kullanım süresine bağlı olarak doğan her türlü faiz, komisyon, vade farkı, kâr payı, kur farkı, faktoring kuruluşlarına verilen iskonto bedelleri ve benzeri adlar altında yapılmış olan gider ve maliyet unsurları” şeklinde tanımlanmıştır.
Yabancı kaynak ise “bilançonun kısa vadeli yabancı kaynaklar ve uzun vadeli yabancı kaynaklar toplamı olup işletmelerin belirli bir vade sonunda geri ödenmek üzere sağladığı kaynaklar” şeklinde tanımlanmıştır.
Dolayısıyla işletmenin kısa dönem veya uzun dönem finansman ihtiyacını karşılamak için gerek finansal kuruluşlardan gerekse ortak veya iştiraki gibi ilişkili firmalardan gerekse de ilişkisiz firmalardan temin ettiği borçlanmalardan ötürü kullanım süresince katlandığı faiz, kur farkları, kredi komisyonları vb. harcamalar finansman gider olarak muhasebeleştirilecektir.
Bilindiği üzere, 780 no.lu Finansman Gideri Hesabı, işletme faaliyetlerinin aksamadan yürütülebilmesi amacıyla borçlanılan tutarlarla ilgili faiz, kur farkları, komisyon vb. giderlerin izlendiği hesaptır.
Tek düzen hesap planında 780 no.lu Finansman Gideri Hesabının işleyişi, “İşletmenin borçlandığı tutarlarla ilgili olarak katlanılan ve varlıkların maliyetine eklenmemiş bulunan faiz, kur farkları, kredi komisyonları ve benzeri diğer giderleri kapsar.” şeklinde açıklanmıştır.
Buarada önem arz eden bir durum yabancı kaynak kullanım sürecinde doğmuş bir finansman harcamasının olup olmadığıdır.
Dolaysıyla kredi sözleşmelerine ilişkin olarak ödenen damga vergisi veya banka havale ücretlerinin, yabancı kaynağın işletmede kullanım süresine bağlı olarak doğmadıklarından 780 no.lu hesap altında giderleştirilmesi söz konusu değildir. Bu giderlerin kredinin kullanım yerine göre Ar-Ge, Gyg, Psdg altında muhasebeleştirilmesi gerekmektedir.
Yine aynı şekilde kredi kartı ile yapılan satışlar için ödenen komisyonların da satış gideri olarak dikkate alınması gerekmektedir. Zira TDHP’nda psdg, “mamülün stoklara verildiği ve hizmetin tamamlandığı andan itibaren bu mal ve hizmetlerin alıcılara teslimine kadar yapılan giderler” olarak belirtilmiştir. Bilindiği üzere kk ile yapılan satış veya elektronik satış platformları üzerinden yapılan satışlar pazarlama stratejisi altında değerlendirilmektedir.
Bir başka deyişle satıcının o ürünü satmak için katlandığı bir giderdir. Dolayısıyla 760 Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri hesabında takip edilmesi tek düzen hesap planı uygulaması açısından en doğrusu olacaktır.[1]
Değerlendirme
Yabancı kaynakları öz kaynaklarını aşmış olan kurumların aşan kısma isabet eden finansman giderlerinin %10’unu kkeg olarak dikkate alacakları için yıl içinde, 780 no.lu hesabın özüyle örtüşmeyen kredi sözleşmelerinden ötürü ödenen damga vergisi, dosya masrafı, kk komisyon ödemeleri vb. harcama kalemlerin, bu hesap altında takip etmemesi, hak mahrumiyetinin yaşanmaması açısından önem arz etmektedir.
SAYGILARIMLA
Yusuf ÖZER
YMM-Bağımsız Denetçi
Vergi Hukuku ve Uygulamaları Bilim Uzmanı
