7256 SAYILI BAZI ALACAKLARIN YENİDEN YAPILANDIRILMASI İLE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN
Konu ve Kapsam
17.11.2020 tarih ve 31307sayılı RG’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7256 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile kesinleşmiş kamu ve diğer bazı alacakların yapılandırılmasına ilişkin düzenlemelerde bulunulmuş; Gelir Vergisi Kanunu, Kurumlar Vergisi Kanunu ve Katma Değer Vergisi Kanunlarında değişiklikler yapılmıştır.
7256 Sayılı Kanun’un, bazı alacakların yeniden yapılandırılmasına ilişkin hükümleri, 31 Ağustos 2020 (bu tarih dahil) öncesindeki kesinleşmiş alacaklarla sınırlıdır. Diğer bir ifadeyle, kesinleşmemiş veya dava safhasında bulunan alacaklar (Vergi mahkemesinde dava açılmış ya da dava açma süresi henüz geçmemiş olan ikmalen, re’sen veya idarece yapılmış vergi tarhiyatları ile gümrük vergilerine ilişkin tahakkuklar; temyiz veya itiraz/istinaf süreleri geçmemiş ya da itiraz veya temyiz yoluna başvurulmuş ya da karar düzeltme talep süresi geçmemiş veya bu yola başvurulmuş olan ikmalen, re’sen veya idarece yapılmış vergi tarhiyatları ile gümrük vergilerine ilişkin tahakkuklar; Uzlaşma aşamasında bulunan tarhiyatlar.) ile matrah artırımı ve işletme kayıtlarının düzeltilmesi bu kanun kapsamına dahil edilmemiştir.
A) BAZI ALACAKLARIN YENİDEN YAPILANDIRILMASI (MADDE 1 – 4)
7256 Sayılı Kanun’un 1 ila 4’üncü maddelerinde kesinleşmiş alacaklara ilişkin hükümler yer almaktadır.
Bir alacağın kesinleşmiş olarak kabul edilmesi için Kanunun yayımı tarihi itibarıyla;
İlk derece yargı mercileri nezdinde dava açma süresi geçmiş,
İtiraz/istinaf veya temyiz süreleri geçmiş,
İdari para cezalarına ilişkin idari yaptırım kararlarına karşı dava açma süresi geçmiş
Uzlaşma hükümlerinden yararlanma süresi geçmiş veya uzlaşılmış
olması gerekmektedir.
Yapılandırma Kapsamına Alınan Kesinleşmiş Alacaklar
Vergi Usul Kanunu kapsamına giren vergiler ve vergi cezaları ile bunlara bağlı gecikme faizleri, gecikme zamları gibi fer’i alacaklar,
Gümrük Kanunu ve ilgili diğer kanunlar kapsamında gümrük yükümlülüğü doğan ve Ticaret Bakanlığına bağlı tahsil daireleri tarafından 6183 sayılı AATUHK hükümlerine göre takip edilen gümrük vergileri, idari para cezaları, faizler, gecikme faizleri, gecikme zammı alacakları,
Sigorta primleri ve topluluk sigortası primleri, emeklilik keseneği ve kurum karşılığı, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi,
Kanunun Kapsadığı Dönem
Yapılandırmaya konu olacak alacaklar esas itibarıyla 31/08/2020 tarihi dikkate alınarak belirlenmiştir. Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince tahsil edilen alacaklarda;
31/8/2020 tarihinden (bu tarih dâhil) önceki dönemlere, beyana dayanan vergilerde bu tarihe kadar verilmesi gereken beyannamelere ilişkin vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları,
2020 yılına ilişkin olarak 31/8/2020 tarihinden (bu tarih dâhil) önce tahakkuk eden vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları,
31/8/2020 tarihinden (bu tarih dâhil) önce yapılan tespitlere ilişkin olarak vergi aslına bağlı olmayan vergi cezaları
girmektedir.
Vergilendirme dönemi yıllık olan vergilerde, beyanname verme süresi 31/08/2020 tarihine (bu tarih dâhil) kadar olan vergiler Kanun kapsamındadır. Buna göre, yıllık beyanname ile beyan edilen gelir ve kurumlar vergisinde 2019 yılı ve önceki yıllara ilişkin vergilendirme dönemleri kapsama girmektedir.
Vergilendirme dönemi aylık olan vergilerde, Temmuz/2020 vergilendirme dönemi ve önceki dönemler kapsama girmekte, Ağustos/2020 vergilendirme dönemi ise kapsama girmemektedir.
2020 yılına ilişkin olarak 31/8/2020 tarihinden (bu tarih dâhil) önce tahakkuk eden motorlu taşıtlar vergisi, yıllık harçlar gibi alacaklar Kanunun kapsamına girmektedir.
31/8/2020 tarihinden (bu tarih dâhil) önce 4458 sayılı Gümrük Kanunu ve ilgili diğer kanunlar kapsamında gümrük yükümlülüğü doğan ve Ticaret Bakanlığına bağlı tahsil daireleri tarafından 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre takip edilen gümrük vergileri, idari para cezaları, faizler, gecikme faizleri, gecikme zammı alacakları kanun kapsamına girmektedir.
Kesinleşmiş Alacakların Yeniden Yapılandırılmasında Ödenecek ve Silinecek Kamu Alacakları
Kanuna göre kesinleşmiş alacakların yeniden yapılandırılmasında ödenecek ve silinecek kamu alacakları özetle aşağıdaki şekilde olacaktır.
Bu madde hükmünden yararlanmak isteyen borçluların maddede belirtilen şartların yanı sıra dava açmamaları, açılmış davalardan vazgeçmeleri ve kanun yollarına başvurmamaları gerekmektedir.
Ödeme Usulleri
a) Hesaplanan tutarların tamamının ilk taksit ödeme süresi içerisinde peşin olarak ödenmesi hâlinde katsayı uygulanmayacak ve fer’i alacaklar (gecikme zammı/faizi) yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarların %90’ının tahsilinden vazgeçilecek; idari para cezalarında %25 indirim yapılacak; yapılandırma sonucu ödenecek alacağın sadece fer’i alacaktan ibaret olması hâlinde fer’i alacak yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutardan %50 indirim yapılacaktır.
b) Hesaplanan tutarların tamamının ilk iki taksit ödeme süresi içinde ödenmesi hâlinde katsayı uygulanmayacak ve fer’i alacaklar (gecikme zammı/faizi) yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarlar üzerinden %50 indirim yapılacak; idari para cezalarında %12,5 indirim yapılacak; yapılandırma sonucu ödenecek alacağın sadece fer’i alacaktan ibaret olması hâlinde fer’i alacak yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutardan %25 indirim yapılacaktır.
c) Hesaplanan tutarların taksitle ödenmek istenmesi hâlinde, ilgili maddelerde yer alan hükümler saklı kalmak şartıyla borçluların başvuru sırasında altı, dokuz, on iki veya on sekiz eşit taksitte ödeme seçeneklerinden birini tercih etmeleri şarttır. Tercih edilen taksit süresinden daha uzun bir sürede ödeme yapılamaz.
ç) Hesaplanan tutarların taksitle yapılacak ödemelerinde ilgili maddelere göre belirlenen tutar;
1) Altı eşit taksit için (1,045),
2) Dokuz eşit taksit için (1,083),
3) On iki eşit taksit için (1,105),
4) On sekiz eşit taksit için (1,15),
katsayısı ile çarpılacak ve bulunan tutar, taksit sayısına bölünmek suretiyle ikişer aylık dönemler hâlinde ödenecek taksit tutarı hesaplanacaktır. Bu Kanun hükümlerinden yararlanmak üzere başvuruda bulunan borçlulara tercih ettikleri taksit süresine uygun ödeme planı verilecektir. Ancak, tercih edilen süreden daha kısa sürede ödeme yapılması hâlinde ödenecek tutar ilgili katsayıya göre düzeltilecektir.
İlk iki taksitin süresinde tam ödenmemesi ya da süresinde ödenmeyen veya eksik ödenen diğer taksitlerin belirtilen şekilde de ödenmemesi veya bir takvim yılında ikiden fazla taksitin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi hâlinde bu Kanun hükümlerinden yararlanma hakkı kaybedilecektir.
Başvuru ve İlk Taksit Ödemeleri
Kanun hükümlerinden yararlanmak isteyen borçluların;
a) 31/12/2020 tarihine kadar (bu tarih dâhil) ilgili idareye başvuruda bulunmaları,
b) Hazine ve Maliye Bakanlığına, Ticaret Bakanlığına, il özel idarelerine, belediyelere ve YİKOB’lara bağlı tahsil dairelerine ödenecek tutarların ilk taksitini 31/1/2021 tarihine kadar (bu tarih dâhil), Sosyal Güvenlik Kurumuna bağlı tahsil dairelerine ödenecek tutarların ise ilk taksiti 28/2/2021 tarihine kadar (bu tarih dâhil), diğer taksitlerini ise bu tarihleri takip eden ikişer aylık dönemler hâlinde azami onsekiz eşit taksitte ödemeleri gerekmektedir.
Ayrıca dava hakkından vazgeçmek için 31/12/2020 tarihine kadar başvuru yapılması gerekmektedir.
B) VERGİ DÜZENLEMELERİ
Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” 17 Kasım 2020 tarih 31307 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu sirkülerimizde kanunda yapılan VERGİ DÜZENLEMELERİ hakkında bilgi verilmiştir.
İnternetten Mal Satışı Yapanlara Esnaf Muaflığı (Madde-15)
Gelir Vergisi Kanunu’nun 9 uncu maddesine eklenen (10) numaralı bend ile; bir işyeri açmaksızın sanayi tipi veya seri üretim yapabilen makine ve alet kullanmaksızın oturdukları evlerde imal ettikleri malları internet ve benzeri elektronik ortamlar üzerinden satanların bu faaliyetleri gelir vergisinden muaf tutulmakta ve bunların elde ettikleri hasılatlar üzerinden tevkif suretiyle vergilendirilmeleri sağlanmaktadır. Nihai vergi mahiyetinde olan bu tevkifat oranı; en az 1 çalışanı bulunanlar açısından %2, çalışanı bulunmayanlar açısından %4 olacaktır. Tevkifat yükümlülüğü Bankalara verilmiştir.
Söz konusu muafiyetten faydalanılabilmesi için;
1) Esnaf Vergi Muafiyeti Belgesi alınması,
2) Tüm hasılatın Türkiye’de kurulu bankalarda açılmış bulunan ticari hesap aracılığıyla tahsil edilmesi
3) Hasılat tutarının 220.000 TL’yi aşmaması, (Hasılatı belirlenen sınırı aşanlar, izleyen takvim yılı başından itibaren gerçek usulde vergilendirilir ve tekrar bu muafiyetten faydalanamaz.)
4) İstihdama bağlı indirimli tevkifat oranın uygulanması için ilgili ayda bir işçinin en az on gün süreyle çalıştırılması gerekmektedir.
Gelir Vergisi Kanunu’nun 9’uncu maddesi gereğince ticarî, ziraî veya meslekî kazancı dolayısı ile gerçek usulde gelir vergisine tâbi olanlar ile maddede sayılan faaliyetleri gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine bağlılık arz edecek şekilde yapanlar bu muafiyetten faydalanamayacaklardır.
Düzenleme, 1/1/2021 tarihinden itibaren elde edilen gelirlere uygulanmak üzere yayım tarihi (17/11/2020)nde yürürlüğe girecektir.
“Elektronik Ticaret Gümrük Beyannamesi” ile Gerçekleştirilen İhracata %50 Kazanç İstisnası (Madde 16)
Gelir Vergisi Kanunu’nun 89 uncu maddesine eklenen (16) numaralı bend ile; tam mükellef gerçek kişilerin, Gümrük Kanunu’nun 22’nci maddesi kapsamında dolaylı temsilci olarak yetkili kılınan Posta İdaresi ya da hızlı kargo taşımacılığı yapan şirketler tarafından düzenlenen elektronik ticaret gümrük beyannamesiyle gerçekleştirdikleri mal ihracatı kapsamında elde ettikleri kazancın %50’si beyannamede bildirilen kazanç üzerinden indirilebilecektir.
Söz konusu indirimden faydalanılabilmesi için İhracat hasılatları;
a) Yıllık 400.000 TL’ye kadar olanların, ilgili yılda kendilerinin
b) Yıllık 800.000 TL’ye kadar olanların, ilgili yılda kendisi +1
c) Yıllık 1.600.000 TL’ye kadar olanların, ilgili yılda kendisi +2
d) Yıllık 2.400.000 TL’ye kadar olanların, ilgili yılda kendisi +3
sigortalı elemanı olması şarttır.
İhracat kapsamına ağırlık ve tutar itibarıyla Posta İdaresi ya da hızlı kargo taşımacılığı yapan şirketler tarafından düzenlenen elektronik ticaret gümrük beyannamesiyle gerçekleştirilen mal ihracatları girmektedir. Yazılım, tasarım, proje dahil hizmet ihracatı kapsamında elde edilen gelirler düzenleme kapsamına alınmamıştır.
Düzenleme, 1/1/2021 tarihinden itibaren elde edilen gelirlere uygulanmak üzere yayım tarihi (17/11/2020)nde yürürlüğe girecektir.
Sermaye şirketlerinin sermaye azaltımı yolu ile ortaklarına yapmış oldukların ödemelerin kâr payı dağıtımı sayılarak %15 tevkifata tabi tutulması (Madde 17)
GVK 94. Maddeye eklenen fıkra ile; tam mükellef sermaye şirketlerinin TTK hükümleri kapsamında kendi hisse senetlerini veya ortaklık paylarını iktisap etmeleri durumunda bunların kâr payı sayılacağı düzenlenmekte ve bu tutarlar üzerinden %15 vergi tevkifatı yapılması sağlanmaktadır. Tevkifatın yapılacağı dönem olarak;
– Sermaye azaltımı yoluyla itfa etmeleri halinde iktisap bedeli ile hisse senetlerinin veya ortaklık paylarının itibari değeri arasındaki fark tutarın sermaye azaltımına ilişkin kararın ticaret sicilinde tescil edildiği tarih,
– İktisap bedelinin altında bir bedel karşılığında elden çıkarmaları halinde iktisap bedeli ile elden çıkarma bedeli arasındaki fark tutarın elden çıkarma tarihi,
– İktisap ettikleri tarihten itibaren iki tam yıl içerisinde, sermaye azaltımı yoluyla itfa etmemeleri veya elden çıkarmamaları halinde, iktisap bedeli ile hisse senetlerinin veya ortaklık paylarının itibari değeri arasındaki fark tutarın iktisap tarihinden itibaren iki tam yıllık sürenin son günü
esas alınacaktır.
Sermaye Piyasası Araçlarından Elde Edilen Gelirlere Tevkifat Uygulamasında Süre Uzatımı (Madde 19)
Bankalar ve aracı kurumların, alım- satımına aracılık ettikleri sermaye piyasası araçlarından elde edilen gelirlere tevkifat uygulamalarını düzenleyen GVK Geçici 67’nci maddesinin uygulama süresi 31/12/2025 tarihine kadar uzatılmış ve bu süreyi beş yıla kadar uzatma konusunda Cumhurbaşkanına yetki verilmiştir.
GVK Geçici 67’nci maddenin beşinci fıkrasına yapılan ilave ile, gelir sahibinin gerçek veya tüzel kişi ya da dar veya tam mükellef olmasının, vergi mükellefiyeti bulunup bulunmamasının, vergiden muaf olup olmamasının ve elde edilen kazancın vergiden istisna olup olmamasının madde kapsamında yapılacak tevkifatı etkilemeyeceği düzenlenmiştir.
Ayrıca banka ve aracı kurumlar vasıtasıyla gerçekleştirilen kaldıraçlı alım satım (foreks) işlemlerinden elde edilen gelirlerin Geçici 67’nci Madde kapsamında kaynakta kesinti suretiyle vergilendirilmesine yönelik düzenleme yapılmıştır.
− Banka ve aracı kurumlar vasıtasıyla gerçekleştirilen kaldıraçlı alım satım (foreks) işlemlerinden elde edilen gelirlerin kaynakta kesinti suretiyle vergilendirilmesine yönelik hükümlerinin 1/1/2021 tarihinden itibaren elde edilen gelirlere uygulanmak üzere yayım tarihi (17/11/2020)nde;
− Diğer hükümleri ise yayımı tarihinde; yürürlüğe girecektir.
At Yarışları ile İlgili Tevkifat Sorumluluğu Lisans Sahibi veya Yetkilendirdiği Kişilere Aktarılmıştır (Madde 20)
Gelir Vergisi Kanunu’nun Geçici 68’inci maddesinin 31/12/2020 tarihinde dolacak olan uygulama süresi 31/12/2025 tarihine kadar uzatılarak sadece Türkiye Jokey Kulübünce organize edilen yarışmalara katılan atların jokeyleri, jokey yamakları ve antrenörlerine ücret olarak yapılan ödemeler üzerinden % 20 oranında Gelir Vergisi tevkifatı yapılmasına yönelik düzenleme değiştirilerek 6132 sayılı At Yarışları Hakkında Kanuna göre lisans sahibi olan veya lisans sahibince yetkilendirilen kişi tarafından organize edilen yarışmalara katılan atların jokeyleri, jokey yamakları ve antrenörlerine ücret olarak yapılan ödemeler üzerinden % 20 oranında gelir vergisi tevkifatı yapma yükümlülüğü getirilmiştir.
VARLIK BARIŞI DÜZENLEMESİ (Madde 21)
GVK eklenen Geçici 93. madde ile;
30/6/2021 tarihine kadar yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarını, Türkiye’deki banka veya aracı kuruma bildiren gerçek ve tüzel kişilerin belirlenen hükümler çerçevesinde söz konusu varlıkları serbestçe tasarruf edebilmelerine imkân sağlanmıştır. Bu hükümden faydalanılabilmesi için bildirimin yapıldığı tarihten itibaren üç ay içinde Türkiye’ye getirilmesi veya Türkiye’deki banka ya da aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesi şarttır.
Yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları, yurt dışında bulunan banka veya finansal kurumlardan kullanılan ve kanuni defterlerde kayıtlı olan kredilerin en geç 30/6/2021 tarihine kadar kapatılmasında kullanılabilecektir.
213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca defter tutan mükellefler, bu madde kapsamında Türkiye’ye getirilen varlıklarını, dönem kazancının tespitinde dikkate almaksızın işletmelerine dâhil edebilecekleri gibi aynı varlıkları vergiye tabi kazancın ve kurumlar için dağıtılabilir kazancın tespitinde dikkate almaksızın işletmelerinden çekebilecekler.
Gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerince sahip olunan ve Türkiye’de bulunan ancak kanuni defter kayıtlarında yer almayan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile taşınmazların, 30/6/2021 tarihine kadar vergi dairelerine bildirilmek suretiyle dönem kazancının tespitinde dikkate alınmaksızın kanuni defterlere kaydedilmesi imkanı getirilmektedir. Söz konusu varlıklar vergiye tabi kazancın ve kurumlar için dağıtılabilir kazancın tespitinde dikkate alınmaksızın işletmeden çekilebilecektir.
Bu kapsamda bildirilen taşınmazların ayni sermaye olarak konulmak suretiyle işletme kayıtlarına alınması hâlinde, sermaye artırım kararının bildirim tarihi itibarıyla alınmış olması ve söz konusu kararın bildirim tarihini izleyen onuncu ayın sonuna kadar ticaret siciline tescil edilmesi kaydıyla, bu madde hükümlerinden faydalanılabilecektir.
Türkiye’ye getirilen veya kanuni defterlere kaydedilen varlıkların elden çıkarılmasından doğan zararlar, gelir veya kurumlar vergisi uygulaması bakımından gider veya indirim olarak kabul edilmeyecek, bildirilen varlıklar nedeniyle hiçbir suretle vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmayacaktır.
Dahilde işleme ve geçici kabul rejimi kapsamında ihraç edilecek malların üretiminde kullanılacak maddelerin teslimine ilişkin KDV istisnası süresinin 31/12/2025 tarihine kadar uzatılması (Madde 23)
Millî Eğitim Bakanlığına bilgisayar ve donanımlarının bedelsiz teslimleri ile bunlara ilişkin yazılım teslimi ve hizmetleri, bu mal ve hizmetlerin bağışı yapacak olanlara teslim ve ifasına ilişkin KDV istisnasının süresinin 31 Aralık 2023 tarihine uzatılması (Madde 24)
2021 UEFA Şampiyonlar Ligi Finali müsabakalarına ilişkin KDV ve Kurumlar Vergisi İstisnası getirilmesi (Madde 25, 37)
Payları İlk Defa Halka Arz Edilecek Kurumlara Kurumlar Vergisi İndirimi (Madde 35)
Payları, Borsa İstanbul Pay Piyasasında ilk defa işlem görmek üzere en az %20 oranında halka arz edilen kurumların paylarının ilk defa halka arz edildiği hesap döneminden başlamak üzere beş hesap dönemine ait kurum kazançlarına kurumlar vergisi oranı 2 puan indirimli olarak uygulanacaktır. Uygulamadan bankalar, finansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri, finansman şirketleri, ödeme ve elektronik para kuruluşları, yetkili döviz müesseseleri, varlık yönetim şirketleri, sermaye piyasası kurumları ile sigorta ve reasürans şirketleri ve emeklilik şirketleri yararlanamayacaktır.
İndirimden yararlanılan hesap döneminden itibaren beş hesap dönemi içinde pay oranına ilişkin belirlenen şartın kaybedilmesi hâlinde, indirimli vergi oranı uygulaması nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın gecikme faizi ile birlikte tahsil edilecektir.
Düzenleme, 1 Ocak 2021 tarihinden, özel hesap dönemine tabi olan mükelleflerde ise 2021 takvim yılında başlayan özel hesap döneminin başından itibaren elde edilen kazançlara uygulanmak üzere yayım tarihi (17/11/2020)nde yürürlüğe girecektir.
Dernek veya vakıflarca elde edilen bazı gelirlerin iktisadi işletme oluşturmayacağına ilişkin sürenin 31/12/2025 tarihine uzatılması (Madde 36)
İstanbul’da deprem riski dolayısıyla yapılan çalışmalara ilişkin KDV istisnası süresinin 31/12/2025 tarihine uzatılması (Madde 40)
Konaklama vergisinin yürürlüğe giriş tarihinin bir yıl ertelenmesi (1/1/2022) (Madde 42)
Yusuf ÖZER
Yemini Mali Müşavir & Bağımsız Denetçi
Vergi Hukuku ve Uygulamaları Bilim Uzmanı
7256 SAYILI BAZI ALACAKLARIN YENİDEN YAPILANDIRILMASI İLE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN
Konu ve Kapsam
17.11.2020 tarih ve 31307sayılı RG’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7256 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile kesinleşmiş kamu ve diğer bazı alacakların yapılandırılmasına ilişkin düzenlemelerde bulunulmuş; Gelir Vergisi Kanunu, Kurumlar Vergisi Kanunu ve Katma Değer Vergisi Kanunlarında değişiklikler yapılmıştır.
7256 Sayılı Kanun’un, bazı alacakların yeniden yapılandırılmasına ilişkin hükümleri, 31 Ağustos 2020 (bu tarih dahil) öncesindeki kesinleşmiş alacaklarla sınırlıdır. Diğer bir ifadeyle, kesinleşmemiş veya dava safhasında bulunan alacaklar (Vergi mahkemesinde dava açılmış ya da dava açma süresi henüz geçmemiş olan ikmalen, re’sen veya idarece yapılmış vergi tarhiyatları ile gümrük vergilerine ilişkin tahakkuklar; temyiz veya itiraz/istinaf süreleri geçmemiş ya da itiraz veya temyiz yoluna başvurulmuş ya da karar düzeltme talep süresi geçmemiş veya bu yola başvurulmuş olan ikmalen, re’sen veya idarece yapılmış vergi tarhiyatları ile gümrük vergilerine ilişkin tahakkuklar; Uzlaşma aşamasında bulunan tarhiyatlar.) ile matrah artırımı ve işletme kayıtlarının düzeltilmesi bu kanun kapsamına dahil edilmemiştir.
A) BAZI ALACAKLARIN YENİDEN YAPILANDIRILMASI (MADDE 1 – 4)
7256 Sayılı Kanun’un 1 ila 4’üncü maddelerinde kesinleşmiş alacaklara ilişkin hükümler yer almaktadır.
Bir alacağın kesinleşmiş olarak kabul edilmesi için Kanunun yayımı tarihi itibarıyla;
İlk derece yargı mercileri nezdinde dava açma süresi geçmiş,
İtiraz/istinaf veya temyiz süreleri geçmiş,
İdari para cezalarına ilişkin idari yaptırım kararlarına karşı dava açma süresi geçmiş
Uzlaşma hükümlerinden yararlanma süresi geçmiş veya uzlaşılmış
olması gerekmektedir.
Yapılandırma Kapsamına Alınan Kesinleşmiş Alacaklar
Vergi Usul Kanunu kapsamına giren vergiler ve vergi cezaları ile bunlara bağlı gecikme faizleri, gecikme zamları gibi fer’i alacaklar,
Gümrük Kanunu ve ilgili diğer kanunlar kapsamında gümrük yükümlülüğü doğan ve Ticaret Bakanlığına bağlı tahsil daireleri tarafından 6183 sayılı AATUHK hükümlerine göre takip edilen gümrük vergileri, idari para cezaları, faizler, gecikme faizleri, gecikme zammı alacakları,
Sigorta primleri ve topluluk sigortası primleri, emeklilik keseneği ve kurum karşılığı, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi,
Kanunun Kapsadığı Dönem
Yapılandırmaya konu olacak alacaklar esas itibarıyla 31/08/2020 tarihi dikkate alınarak belirlenmiştir. Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince tahsil edilen alacaklarda;
31/8/2020 tarihinden (bu tarih dâhil) önceki dönemlere, beyana dayanan vergilerde bu tarihe kadar verilmesi gereken beyannamelere ilişkin vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları,
2020 yılına ilişkin olarak 31/8/2020 tarihinden (bu tarih dâhil) önce tahakkuk eden vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları,
31/8/2020 tarihinden (bu tarih dâhil) önce yapılan tespitlere ilişkin olarak vergi aslına bağlı olmayan vergi cezaları
girmektedir.
Vergilendirme dönemi yıllık olan vergilerde, beyanname verme süresi 31/08/2020 tarihine (bu tarih dâhil) kadar olan vergiler Kanun kapsamındadır. Buna göre, yıllık beyanname ile beyan edilen gelir ve kurumlar vergisinde 2019 yılı ve önceki yıllara ilişkin vergilendirme dönemleri kapsama girmektedir.
Vergilendirme dönemi aylık olan vergilerde, Temmuz/2020 vergilendirme dönemi ve önceki dönemler kapsama girmekte, Ağustos/2020 vergilendirme dönemi ise kapsama girmemektedir.
2020 yılına ilişkin olarak 31/8/2020 tarihinden (bu tarih dâhil) önce tahakkuk eden motorlu taşıtlar vergisi, yıllık harçlar gibi alacaklar Kanunun kapsamına girmektedir.
31/8/2020 tarihinden (bu tarih dâhil) önce 4458 sayılı Gümrük Kanunu ve ilgili diğer kanunlar kapsamında gümrük yükümlülüğü doğan ve Ticaret Bakanlığına bağlı tahsil daireleri tarafından 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre takip edilen gümrük vergileri, idari para cezaları, faizler, gecikme faizleri, gecikme zammı alacakları kanun kapsamına girmektedir.
Kesinleşmiş Alacakların Yeniden Yapılandırılmasında Ödenecek ve Silinecek Kamu Alacakları
Kanuna göre kesinleşmiş alacakların yeniden yapılandırılmasında ödenecek ve silinecek kamu alacakları özetle aşağıdaki şekilde olacaktır.
Bu madde hükmünden yararlanmak isteyen borçluların maddede belirtilen şartların yanı sıra dava açmamaları, açılmış davalardan vazgeçmeleri ve kanun yollarına başvurmamaları gerekmektedir.
Ödeme Usulleri
a) Hesaplanan tutarların tamamının ilk taksit ödeme süresi içerisinde peşin olarak ödenmesi hâlinde katsayı uygulanmayacak ve fer’i alacaklar (gecikme zammı/faizi) yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarların %90’ının tahsilinden vazgeçilecek; idari para cezalarında %25 indirim yapılacak; yapılandırma sonucu ödenecek alacağın sadece fer’i alacaktan ibaret olması hâlinde fer’i alacak yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutardan %50 indirim yapılacaktır.
b) Hesaplanan tutarların tamamının ilk iki taksit ödeme süresi içinde ödenmesi hâlinde katsayı uygulanmayacak ve fer’i alacaklar (gecikme zammı/faizi) yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarlar üzerinden %50 indirim yapılacak; idari para cezalarında %12,5 indirim yapılacak; yapılandırma sonucu ödenecek alacağın sadece fer’i alacaktan ibaret olması hâlinde fer’i alacak yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutardan %25 indirim yapılacaktır.
c) Hesaplanan tutarların taksitle ödenmek istenmesi hâlinde, ilgili maddelerde yer alan hükümler saklı kalmak şartıyla borçluların başvuru sırasında altı, dokuz, on iki veya on sekiz eşit taksitte ödeme seçeneklerinden birini tercih etmeleri şarttır. Tercih edilen taksit süresinden daha uzun bir sürede ödeme yapılamaz.
ç) Hesaplanan tutarların taksitle yapılacak ödemelerinde ilgili maddelere göre belirlenen tutar;
1) Altı eşit taksit için (1,045),
2) Dokuz eşit taksit için (1,083),
3) On iki eşit taksit için (1,105),
4) On sekiz eşit taksit için (1,15),
katsayısı ile çarpılacak ve bulunan tutar, taksit sayısına bölünmek suretiyle ikişer aylık dönemler hâlinde ödenecek taksit tutarı hesaplanacaktır. Bu Kanun hükümlerinden yararlanmak üzere başvuruda bulunan borçlulara tercih ettikleri taksit süresine uygun ödeme planı verilecektir. Ancak, tercih edilen süreden daha kısa sürede ödeme yapılması hâlinde ödenecek tutar ilgili katsayıya göre düzeltilecektir.
İlk iki taksitin süresinde tam ödenmemesi ya da süresinde ödenmeyen veya eksik ödenen diğer taksitlerin belirtilen şekilde de ödenmemesi veya bir takvim yılında ikiden fazla taksitin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi hâlinde bu Kanun hükümlerinden yararlanma hakkı kaybedilecektir.
Başvuru ve İlk Taksit Ödemeleri
Kanun hükümlerinden yararlanmak isteyen borçluların;
a) 31/12/2020 tarihine kadar (bu tarih dâhil) ilgili idareye başvuruda bulunmaları,
b) Hazine ve Maliye Bakanlığına, Ticaret Bakanlığına, il özel idarelerine, belediyelere ve YİKOB’lara bağlı tahsil dairelerine ödenecek tutarların ilk taksitini 31/1/2021 tarihine kadar (bu tarih dâhil), Sosyal Güvenlik Kurumuna bağlı tahsil dairelerine ödenecek tutarların ise ilk taksiti 28/2/2021 tarihine kadar (bu tarih dâhil), diğer taksitlerini ise bu tarihleri takip eden ikişer aylık dönemler hâlinde azami onsekiz eşit taksitte ödemeleri gerekmektedir.
Ayrıca dava hakkından vazgeçmek için 31/12/2020 tarihine kadar başvuru yapılması gerekmektedir.
B) VERGİ DÜZENLEMELERİ
Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” 17 Kasım 2020 tarih 31307 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu sirkülerimizde kanunda yapılan VERGİ DÜZENLEMELERİ hakkında bilgi verilmiştir.
İnternetten Mal Satışı Yapanlara Esnaf Muaflığı (Madde-15)
Gelir Vergisi Kanunu’nun 9 uncu maddesine eklenen (10) numaralı bend ile; bir işyeri açmaksızın sanayi tipi veya seri üretim yapabilen makine ve alet kullanmaksızın oturdukları evlerde imal ettikleri malları internet ve benzeri elektronik ortamlar üzerinden satanların bu faaliyetleri gelir vergisinden muaf tutulmakta ve bunların elde ettikleri hasılatlar üzerinden tevkif suretiyle vergilendirilmeleri sağlanmaktadır. Nihai vergi mahiyetinde olan bu tevkifat oranı; en az 1 çalışanı bulunanlar açısından %2, çalışanı bulunmayanlar açısından %4 olacaktır. Tevkifat yükümlülüğü Bankalara verilmiştir.
Söz konusu muafiyetten faydalanılabilmesi için;
1) Esnaf Vergi Muafiyeti Belgesi alınması,
2) Tüm hasılatın Türkiye’de kurulu bankalarda açılmış bulunan ticari hesap aracılığıyla tahsil edilmesi
3) Hasılat tutarının 220.000 TL’yi aşmaması, (Hasılatı belirlenen sınırı aşanlar, izleyen takvim yılı başından itibaren gerçek usulde vergilendirilir ve tekrar bu muafiyetten faydalanamaz.)
4) İstihdama bağlı indirimli tevkifat oranın uygulanması için ilgili ayda bir işçinin en az on gün süreyle çalıştırılması gerekmektedir.
Gelir Vergisi Kanunu’nun 9’uncu maddesi gereğince ticarî, ziraî veya meslekî kazancı dolayısı ile gerçek usulde gelir vergisine tâbi olanlar ile maddede sayılan faaliyetleri gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine bağlılık arz edecek şekilde yapanlar bu muafiyetten faydalanamayacaklardır.
Düzenleme, 1/1/2021 tarihinden itibaren elde edilen gelirlere uygulanmak üzere yayım tarihi (17/11/2020)nde yürürlüğe girecektir.
“Elektronik Ticaret Gümrük Beyannamesi” ile Gerçekleştirilen İhracata %50 Kazanç İstisnası (Madde 16)
Gelir Vergisi Kanunu’nun 89 uncu maddesine eklenen (16) numaralı bend ile; tam mükellef gerçek kişilerin, Gümrük Kanunu’nun 22’nci maddesi kapsamında dolaylı temsilci olarak yetkili kılınan Posta İdaresi ya da hızlı kargo taşımacılığı yapan şirketler tarafından düzenlenen elektronik ticaret gümrük beyannamesiyle gerçekleştirdikleri mal ihracatı kapsamında elde ettikleri kazancın %50’si beyannamede bildirilen kazanç üzerinden indirilebilecektir.
Söz konusu indirimden faydalanılabilmesi için İhracat hasılatları;
a) Yıllık 400.000 TL’ye kadar olanların, ilgili yılda kendilerinin
b) Yıllık 800.000 TL’ye kadar olanların, ilgili yılda kendisi +1
c) Yıllık 1.600.000 TL’ye kadar olanların, ilgili yılda kendisi +2
d) Yıllık 2.400.000 TL’ye kadar olanların, ilgili yılda kendisi +3
sigortalı elemanı olması şarttır.
İhracat kapsamına ağırlık ve tutar itibarıyla Posta İdaresi ya da hızlı kargo taşımacılığı yapan şirketler tarafından düzenlenen elektronik ticaret gümrük beyannamesiyle gerçekleştirilen mal ihracatları girmektedir. Yazılım, tasarım, proje dahil hizmet ihracatı kapsamında elde edilen gelirler düzenleme kapsamına alınmamıştır.
Düzenleme, 1/1/2021 tarihinden itibaren elde edilen gelirlere uygulanmak üzere yayım tarihi (17/11/2020)nde yürürlüğe girecektir.
Sermaye şirketlerinin sermaye azaltımı yolu ile ortaklarına yapmış oldukların ödemelerin kâr payı dağıtımı sayılarak %15 tevkifata tabi tutulması (Madde 17)
GVK 94. Maddeye eklenen fıkra ile; tam mükellef sermaye şirketlerinin TTK hükümleri kapsamında kendi hisse senetlerini veya ortaklık paylarını iktisap etmeleri durumunda bunların kâr payı sayılacağı düzenlenmekte ve bu tutarlar üzerinden %15 vergi tevkifatı yapılması sağlanmaktadır. Tevkifatın yapılacağı dönem olarak;
– Sermaye azaltımı yoluyla itfa etmeleri halinde iktisap bedeli ile hisse senetlerinin veya ortaklık paylarının itibari değeri arasındaki fark tutarın sermaye azaltımına ilişkin kararın ticaret sicilinde tescil edildiği tarih,
– İktisap bedelinin altında bir bedel karşılığında elden çıkarmaları halinde iktisap bedeli ile elden çıkarma bedeli arasındaki fark tutarın elden çıkarma tarihi,
– İktisap ettikleri tarihten itibaren iki tam yıl içerisinde, sermaye azaltımı yoluyla itfa etmemeleri veya elden çıkarmamaları halinde, iktisap bedeli ile hisse senetlerinin veya ortaklık paylarının itibari değeri arasındaki fark tutarın iktisap tarihinden itibaren iki tam yıllık sürenin son günü
esas alınacaktır.
Sermaye Piyasası Araçlarından Elde Edilen Gelirlere Tevkifat Uygulamasında Süre Uzatımı (Madde 19)
Bankalar ve aracı kurumların, alım- satımına aracılık ettikleri sermaye piyasası araçlarından elde edilen gelirlere tevkifat uygulamalarını düzenleyen GVK Geçici 67’nci maddesinin uygulama süresi 31/12/2025 tarihine kadar uzatılmış ve bu süreyi beş yıla kadar uzatma konusunda Cumhurbaşkanına yetki verilmiştir.
GVK Geçici 67’nci maddenin beşinci fıkrasına yapılan ilave ile, gelir sahibinin gerçek veya tüzel kişi ya da dar veya tam mükellef olmasının, vergi mükellefiyeti bulunup bulunmamasının, vergiden muaf olup olmamasının ve elde edilen kazancın vergiden istisna olup olmamasının madde kapsamında yapılacak tevkifatı etkilemeyeceği düzenlenmiştir.
Ayrıca banka ve aracı kurumlar vasıtasıyla gerçekleştirilen kaldıraçlı alım satım (foreks) işlemlerinden elde edilen gelirlerin Geçici 67’nci Madde kapsamında kaynakta kesinti suretiyle vergilendirilmesine yönelik düzenleme yapılmıştır.
− Banka ve aracı kurumlar vasıtasıyla gerçekleştirilen kaldıraçlı alım satım (foreks) işlemlerinden elde edilen gelirlerin kaynakta kesinti suretiyle vergilendirilmesine yönelik hükümlerinin 1/1/2021 tarihinden itibaren elde edilen gelirlere uygulanmak üzere yayım tarihi (17/11/2020)nde;
− Diğer hükümleri ise yayımı tarihinde; yürürlüğe girecektir.
At Yarışları ile İlgili Tevkifat Sorumluluğu Lisans Sahibi veya Yetkilendirdiği Kişilere Aktarılmıştır (Madde 20)
Gelir Vergisi Kanunu’nun Geçici 68’inci maddesinin 31/12/2020 tarihinde dolacak olan uygulama süresi 31/12/2025 tarihine kadar uzatılarak sadece Türkiye Jokey Kulübünce organize edilen yarışmalara katılan atların jokeyleri, jokey yamakları ve antrenörlerine ücret olarak yapılan ödemeler üzerinden % 20 oranında Gelir Vergisi tevkifatı yapılmasına yönelik düzenleme değiştirilerek 6132 sayılı At Yarışları Hakkında Kanuna göre lisans sahibi olan veya lisans sahibince yetkilendirilen kişi tarafından organize edilen yarışmalara katılan atların jokeyleri, jokey yamakları ve antrenörlerine ücret olarak yapılan ödemeler üzerinden % 20 oranında gelir vergisi tevkifatı yapma yükümlülüğü getirilmiştir.
VARLIK BARIŞI DÜZENLEMESİ (Madde 21)
GVK eklenen Geçici 93. madde ile;
30/6/2021 tarihine kadar yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarını, Türkiye’deki banka veya aracı kuruma bildiren gerçek ve tüzel kişilerin belirlenen hükümler çerçevesinde söz konusu varlıkları serbestçe tasarruf edebilmelerine imkân sağlanmıştır. Bu hükümden faydalanılabilmesi için bildirimin yapıldığı tarihten itibaren üç ay içinde Türkiye’ye getirilmesi veya Türkiye’deki banka ya da aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesi şarttır.
Yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları, yurt dışında bulunan banka veya finansal kurumlardan kullanılan ve kanuni defterlerde kayıtlı olan kredilerin en geç 30/6/2021 tarihine kadar kapatılmasında kullanılabilecektir.
213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca defter tutan mükellefler, bu madde kapsamında Türkiye’ye getirilen varlıklarını, dönem kazancının tespitinde dikkate almaksızın işletmelerine dâhil edebilecekleri gibi aynı varlıkları vergiye tabi kazancın ve kurumlar için dağıtılabilir kazancın tespitinde dikkate almaksızın işletmelerinden çekebilecekler.
Gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerince sahip olunan ve Türkiye’de bulunan ancak kanuni defter kayıtlarında yer almayan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile taşınmazların, 30/6/2021 tarihine kadar vergi dairelerine bildirilmek suretiyle dönem kazancının tespitinde dikkate alınmaksızın kanuni defterlere kaydedilmesi imkanı getirilmektedir. Söz konusu varlıklar vergiye tabi kazancın ve kurumlar için dağıtılabilir kazancın tespitinde dikkate alınmaksızın işletmeden çekilebilecektir.
Bu kapsamda bildirilen taşınmazların ayni sermaye olarak konulmak suretiyle işletme kayıtlarına alınması hâlinde, sermaye artırım kararının bildirim tarihi itibarıyla alınmış olması ve söz konusu kararın bildirim tarihini izleyen onuncu ayın sonuna kadar ticaret siciline tescil edilmesi kaydıyla, bu madde hükümlerinden faydalanılabilecektir.
Türkiye’ye getirilen veya kanuni defterlere kaydedilen varlıkların elden çıkarılmasından doğan zararlar, gelir veya kurumlar vergisi uygulaması bakımından gider veya indirim olarak kabul edilmeyecek, bildirilen varlıklar nedeniyle hiçbir suretle vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmayacaktır.
Dahilde işleme ve geçici kabul rejimi kapsamında ihraç edilecek malların üretiminde kullanılacak maddelerin teslimine ilişkin KDV istisnası süresinin 31/12/2025 tarihine kadar uzatılması (Madde 23)
Millî Eğitim Bakanlığına bilgisayar ve donanımlarının bedelsiz teslimleri ile bunlara ilişkin yazılım teslimi ve hizmetleri, bu mal ve hizmetlerin bağışı yapacak olanlara teslim ve ifasına ilişkin KDV istisnasının süresinin 31 Aralık 2023 tarihine uzatılması (Madde 24)
2021 UEFA Şampiyonlar Ligi Finali müsabakalarına ilişkin KDV ve Kurumlar Vergisi İstisnası getirilmesi (Madde 25, 37)
Payları İlk Defa Halka Arz Edilecek Kurumlara Kurumlar Vergisi İndirimi (Madde 35)
Payları, Borsa İstanbul Pay Piyasasında ilk defa işlem görmek üzere en az %20 oranında halka arz edilen kurumların paylarının ilk defa halka arz edildiği hesap döneminden başlamak üzere beş hesap dönemine ait kurum kazançlarına kurumlar vergisi oranı 2 puan indirimli olarak uygulanacaktır. Uygulamadan bankalar, finansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri, finansman şirketleri, ödeme ve elektronik para kuruluşları, yetkili döviz müesseseleri, varlık yönetim şirketleri, sermaye piyasası kurumları ile sigorta ve reasürans şirketleri ve emeklilik şirketleri yararlanamayacaktır.
İndirimden yararlanılan hesap döneminden itibaren beş hesap dönemi içinde pay oranına ilişkin belirlenen şartın kaybedilmesi hâlinde, indirimli vergi oranı uygulaması nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın gecikme faizi ile birlikte tahsil edilecektir.
Düzenleme, 1 Ocak 2021 tarihinden, özel hesap dönemine tabi olan mükelleflerde ise 2021 takvim yılında başlayan özel hesap döneminin başından itibaren elde edilen kazançlara uygulanmak üzere yayım tarihi (17/11/2020)nde yürürlüğe girecektir.
Dernek veya vakıflarca elde edilen bazı gelirlerin iktisadi işletme oluşturmayacağına ilişkin sürenin 31/12/2025 tarihine uzatılması (Madde 36)
İstanbul’da deprem riski dolayısıyla yapılan çalışmalara ilişkin KDV istisnası süresinin 31/12/2025 tarihine uzatılması (Madde 40)
Konaklama vergisinin yürürlüğe giriş tarihinin bir yıl ertelenmesi (1/1/2022) (Madde 42)
Yusuf ÖZER
Yemini Mali Müşavir & Bağımsız Denetçi
Vergi Hukuku ve Uygulamaları Bilim Uzmanı