MÜKELLEFİYET KAYDININ TERKİN EDİLMESİNE İLİŞKİN YAYIMLANAN 520 NO.LU VUK GENEL TEBLİĞ
Konu ve Kapsam
Bilindiği üzere, sahte belge düzenleme riski yüksek olan mükelleflerin İdare tarafından bir an önce tespit edilerek bu fiillerinin sonlandırılması amacıyla ilk defa, 7.12.2019 tarih ve 30971 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7194 sayılı Kanun’un 24’üncü maddesiyle, VUK’a eklenen 160/A maddesinde, sahte belge düzenleme riski yüksek olan mükelleflerin, mükellef kayıtlarının İdare tarafından yapılacak analiz ve değerlendirme sonuçlarına göre terkin edilebilmesine yönelik düzenlemeler yapılmıştı.
Bu defa 213 sayılı Kanunun 160/A maddesinin uygulamasına ilişkin usul ve esasların belirlenmesi amacıyla 07.10.2020 tarih ve 31267 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 520 Sıra No.lu VUK Genel Tebliği ile yayımlanmış olup, söz konusu düzenlemeler bu Sirkülerimizin konusunu oluşturmuştur.
Sahte Belge Düzenleme Riski Yüksek Olan Mükelleflerin Belirlenmesinde Kullanılan Kriterler
Sahte belge düzenleme riski yüksek olan mükelleflerin belirlenmesine yönelik olarak yapılan analiz ve değerlendirme çalışmalarında, esas olarak, mükellefler tarafından verilen beyanname ve bildirimler, sicil, ortaklık, tahakkuk, tahsilat ve mükellefiyete ilişkin diğer bilgiler ile diğer kurum ve kuruluşlardan alınan gümrük beyannameleri, kapasite raporu, yatırım teşvik belgesi gibi bilgi ve belgeler dikkate alınacaktır.
Analiz ve Değerlendirme Çalışmalarının Kapsamı
Yukarıda sayılan belgeler dikkate alınarak; mükelleflerin aktif ve öz sermaye büyüklükleri, iş yeri, taşıt, makine, teçhizat, demirbaş bilgileri ve çalışan sayıları itibarıyla üretim ve/veya ticaret/faaliyet kapasitesi ile beyan ve bildirimlerinin uyumlu olup olmadığı, haklarında sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge düzenleme ya da kullanma yönünden rapor/tespit bulunup bulunmadığı, alış ve satış yaptıkları mükellefler hakkında düzenlenen/yapılan sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge düzenleme/kullanma rapor/olumsuz tespit bilgileri, ortaklık yapısı ile ortaklara ilişkin bilgiler gibi hususlara bağlı olarak analiz ve değerlendirme çalışmaları yapılacaktır.
Analiz ve Değerlendirme Çalışmaları Sonucunda Yapılacak İşlemler
Yapılan analiz ve değerlendirme çalışmaları neticesinde sahte belge düzenleme riskinin yüksek olduğu tespit edilen mükelleflere ilişkin bilgiler, mükellefiyet terkin işlemlerine başlanılması amacıyla Başkanlık aracılığıyla ilgili vergi dairesi başkanlığına/defterdarlığa/vergi dairesi müdürlüğüne aktarılacak ve söz konusu mükellefler vergi incelemesine sevk edilecektir.
Analiz ve değerlendirme sonucunun ilgili vergi dairesi başkanlığına/defterdarlığına/vergi dairesi müdürlüğüne aktarılmasıyla, mükellefin bilinen iş yeri adresinde yoklama yapılacaktır.
Yapılan analiz ve değerlendirme sonuçları ile yoklama neticesinde tespit edilen hususlar, vergi dairesi nezdinde oluşturulan bir komisyon tarafından değerlendirilecektir.
Komisyon Tarafından Mükellefiyetin Terkinine Karar Verilmesi Durumunda Yapılacaklar
Komisyon görüşü bir tutanağa bağlanır ve ilgisine göre vergi dairesi başkanı veya defterdar onayına sunulur.
Vergi dairesi başkanının/defterdarın onayını müteakiben, onay tarihi itibarıyla mükellefiyet kaydı re’sen terkin edilir ve bu durum mükellefe tebliğ edilir. Vergi dairesi başkanının/defterdarın onay vermemesi durumunda, bu aşamada herhangi bir işlem tesis edilmez.
Komisyon görüşü bir tutanağa bağlanır ve ilgisine göre vergi dairesi başkanı veya defterdar onayına sunulur.
Vergi dairesi başkanının/defterdarın onayı üzerine, mükellefiyet kaydının re’sen terkini hususunda bu aşamada herhangi bir işlem tesis edilmez ve bu durum, gerekçeleri ile birlikte, analiz ve değerlendirme sonucunu aktaran ilgili birime Başkanlık aracılığıyla bildirilir.
Vergi dairesi başkanının/defterdarın onay vermemesi hâlinde, gerekçeleri ile birlikte durum komisyona bildirilir. Söz konusu gerekçeler de dikkate alınarak komisyon tarafından yeniden değerlendirme yapılır. Değerlendirme sonucunda komisyon görüşü bir tutanağa bağlanır ve ilgisine göre vergi dairesi başkanı veya defterdar onayına sunulur.
Terkin Edilen Mükellefiyet Kaydının Yeniden Tesisi ve e-Belge Uygulama Zorunluluğu
Mükellefiyet kaydının yeniden tesisi için, en geç mükellefiyet kaydının re’sen terkin edildiğine ilişkin bilgilendirme yazısının tebliğ tarihinden itibaren bir ay içerisinde;
Bağlı olunan vergi dairesine başvuruda bulunulması,
213 sayılı Kanunun 153/A maddesinin birinci fıkrasında yer alan, mükellefiyetin terkin edildiği yıl için geçerli asgari teminat tutarından (1.1.2020’dan itibaren 140.000 -TL) az olmamak üzere, sahte belge düzenleme riskinin yüksek olduğu dönemlerde düzenlenen belgelerde yer alan toplam tutarın %10’ututarında teminat verilmesi,
Tüm vergi borçlarının ödenmesi
şartları aranacaktır.
Teminat alınarak mükellefiyeti yeniden tesis edilenlerin, mükellefiyetlerinin gereği olarak düzenlemek zorunda oldukları belgelerden, Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 509) kapsamında olup;
Mükellefiyetin yeniden tesis/tesis edildiği tarihi itibarıyla elektronik belge olarak düzenlenebilenler bakımından, bahse konu tarihlerden itibaren 30 gün içinde söz konusu elektronik belge uygulamalarına dahil olunması,
Mükellefiyetin yeniden tesis/tesis edildiği tarihlerden sonraki bir tarihte elektronik belge olarak düzenlenebilir hale gelenler bakımından ise, elektronik belge olarak düzenlenebilir hale geldikleri tarihi izleyen 30 gün içerisinde bahse konu elektronik belge uygulamalarına dahil olunması ve söz konusu belgelerin elektronik belge olarak düzenlenmesi gerekmektedir.
Saygılarımla
Yusuf ÖZER
Yemini Mali Müşavir & Bağımsız Denetçi
Vergi Hukuku ve Uygulamaları Bilim Uzmanı
