ANONİM ŞİRKET & YAPI KOOPERATİFLERİNDE SÖZLEŞMELİ AVUKAT BULUNDURMA ZORUNLULUĞU
Konu: 1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun 5728 sayılı Temel Ceza Kanunlarına Uyum Amacıyla Çeşitli Kanunlarda Ve Diğer Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 329. Maddesi ile değiştirilen 35/III Madde düzenlemesinde, bazı anonim şirketler ile yapı kooperatiflerine sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğu getirilmiştir.
Getirilen bu düzenlemeyle ilişkin usul ve esaslar ise Türkiye Barolar Birliği Avukatlık Kanunu Yönetmeliği avukat bulundurma zorunluluğuna uyulmaması halinde yüklü miktarda idarî para cezalarının öngörülmesi, anonim şirketler ile yapı kooperatifleri yöneticileri açısından önem arz etmektedir.
Kanunda belirtilen şartları sağlayan anonim şirketler ile yapı kooperatiflerinde sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğu, Türk Ticaret Kanunu veya Kooperatifler Kanunu ile değil, 1136 sayılı Avukatlık Kanunu ile getirilen bir yükümlülüktür.
Hangi Anonim Şirketler & Yapı Kooperatifleri Sözleşmeli Avukat Bulundurmak Zorundadır?
Yalnız baroda yazılı avukatlar tarafından yapılacak işler, 1136 sayılı Kanun’un 26.02.1970 tarih ve 1238 sayılı Kanun ile değişik 35. maddesinde “Yalnız avukatların yapabileceği işler” başlığı altında belirtilmiştir. Buna göre;
Kanun işlerinde ve hukuki meselelerde mütalaa verme, mahkeme, hakem veya yargı yetkisini haiz bulunan diğer organlar huzurunda gerçek ve tüzel kişilere ait hakları dava etme ve savunma, adli işlemleri takip etme, bu işlere ait bütün evrakı düzenleme,
Birinci fıkradakiler dışında kalan resmi dairelerdeki bütün işleri takip etme,
Baroda yazılı avukatlara aittir.
Bununla birlikte, 35. maddenin 3. fıkrasın da;
Dava açmaya yeteneği olan herkesin kendi davasına ait evrakı düzenleyebileceği, davasını bizzat açabileceği ve işini takip edebileceği ancak Türk Ticaret Kanunu’nun 272. maddesinde ön görülen esas sermaye miktarı olan, 50.000-TL’nin beş katı veya daha fazla esas sermayesi bulunan anonim şirketler ile üye sayısı yüz veya daha fazla olan yapı kooperatiflerin sözleşmeli bir avukat bulundurmak zorunda oldukları hüküm altına alınmıştır.
Bu düzenleme uyarınca,
Esas sermayesi Kanunda öngörülen tutarın üzerinde olan anonim şirketler ile
Üye sayısı yüz veya daha fazla olan yapı kooperatiflerin
sözleşmeli bir avukat bulundurmak zorundadır.
Sözleşmeli Avukat Bulundurma Zorunluluğunun Başladığı Tarih
Bilindiği üzere anonim şirketler açısından avukat tayin etme zorunluluğunu düzenleyen 1136 sayılı Kanun’un md. 35/III hükmü, kanuni şart olarak anonim şirketin esas sermaye tutarının, Türk Ticaret Kanunu’nun 272’nci maddesinde ön görülen esas sermaye miktarının, beş katı veya daha fazla tutarında olması kanuni şartını aramaktadır.
Türk Ticaret Kanunu’nun 272’nci maddesinde ön görülen esas sermaye miktarının, elli milyar Türk Lirası tutarında olduğu dikkate alındığında bu zorunluluğun, anonim şirketler açısından, esas sermayelerinin (50.000×5=) 250.000-TL veya daha fazla tutarda olduğu durumlarda başlayacağı bilinmelidir.
Esas sermaye tutarının başlayacağı tarih, ;
Esas sermaye miktarı (50.000×5=)250.000-TL ve üzerinde olan anonim şirketler sözleşmeli bir avukat bulundurmak zorundadırlar. Bu zorunluluk, kuruluş esas sermayesi 250.000-TL ve üzeri olan anonim şirketlerde şirketin tüzel kişilik kazanması ile birlikte (TTK md. 355/f.1) doğar.
Kuruluş esas sermayesi 250.000-TL’nin altında olmakla birlikte sermaye artırımı sonrasında esas sermaye miktarı 250.000-TL ve üzerine çıkan anonim şirketlerde ise, sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğu, sermaye artırımına ilişkin genel kurul kararının ticaret siciline tescil ettirildiği anda (TTK md. 456/f.4, md. 355/f.1) doğar.
Sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğu, yüz veya daha fazla kişinin katılımıyla kurulan yapı kooperatiflerinde, kooperatifin tüzel kişilik kazanması ile birlikte;
Kuruluştaki ortak sayısı yüzün altında olan yapı kooperatiflerinde ise ortak sayısı yüze ulaştığı anda doğar. Ortak sayısının herhangi bir sebeple yüzün altına düşmesi halinde ise sözleşmeli avukat bulundurma yükümlülüğü ortadan kalkar.
Mezkur Kanuni düzenlemenin mefhumu muhalifi dikkate alındığında; e sas sermaye miktarı 250 bin TL’nin altında kalan anonim şirketler ile ortak sayısı yüzün altında olan yapı kooperatifleri için ise sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğu yoktur.
Ancak, hemen belirtelim ki, 1136 sayılı Kanun’un bu konuda aradığı koşul, şirketin esas sermayesine ilişkindir. Yoksa, esas sermayenin ödenmiş olup olmadığının bu yükümlülüğe bir etkisi bulunmamaktadır. Bir başka deyişle, anonim şirketin ödenmiş sermayesi 250.000 -TL’nin altında kalsa dahi, tescil edilmiş esas sermayesi 250.000-TL ve üzerinde ise, avukat bulundurma zorunluluğu doğacaktır.
Ayrıca, kayıtlı sermaye sistemini benimseyen kapalı anonim şirketlerde de, sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğunun aranmayacağı değerlendirilmektedir. Ancak, zorunlu olmasa dahi, esas sermaye miktarı 250.000,00.- TL’nin altında bulunan şirketler ile kayıtlı sermaye sistemini benimseyen kapalı anonim şirketlerin, gerek duymaları halinde sözleşmeli avukat bulundurmalarının önünde yasal bir engel de bulunmamaktadır.
İşverene İş Akdi İle Bağlı ve Sigortalı Çalışan Avukatlar Değil Sözleşmeli Avukatlar Bulundurulacaktır.
Mezkûr madde düzenlemesinde özellikle “sözleşmeli bir avukat” tan bahsedilmiştir. Dolayısıyla anonim şirket bünyesinde İş Kanunu’na göre sigortalı olarak çalışan avukatlar bu kapsama girmeyecektir. Avukatlık Kanunu’na ve Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine uygun ve yazılı olarak sürekli avukatlık hizmetleri sözleşmesinin düzenlenmesi halinde bu yükümlülük yerine getirilmiş olacaktır.
Sürekli Avukatlık hizmetlerinde uygulanacak esaslara ilişkin açıklamaların yapıldığı, Türkiye Barolar Birliği Avukatlık Kanunu Yönetmeliği md. 73/A, 73/B düzenlemelerinde yapılacak sözleşmede bulunması gereken hükümle belirtilmiştir. Buna göre;
Bahsi geçen sözleşme taraf sayısından bir fazla nüsha olarak hazırlanacak ve birer nüshası taraflara, bir nüshası da sözleşmenin tarafı olan avukat tarafından kayıtlı olduğu baroya verilecektir.
Bu sözleşmeye istinaden avukat tarafından serbest meslek makbuzu düzenlenecek ve söz konusu makbuzların örnekleri, her yılın sonunda avukat tarafından bir liste ekinde kayıtlı olduğu baro başkanlığına sunulacaktır .
Yükümlülüğün Kapsamı
Anonim şirketler ile yapı kooperatifleri , merkezlerinin bulunduğu yerdeki baroya kayıtlı bir avukat ile sözleşme yapmak zorunda olmayıp, şirket merkezi dışındaki başka bir baroya kayıtlı avukat ile de sözleşme yapabilir. Zira bir avukatın kendi baro bölgesi dışında büro açması yasak olmakla birlikte, baro sınırları dışında ücret karşılığı aylık çalışma yapması yasak kapsamında değildir.
Sözleşmeli Avukata 2018 Yılında Ödenecek Ücret
Türkiye Barolar Birliği Başkanlığı’nın 30.12.2017 tarih ve 30286 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan Avukatlık Asgarî Ücret Tarifesi’ ne göre, Avukatlık Kanunu’nun 35. maddesi gereği sözleşmeli avukat bulundurması gereken anonim şirketler 2017 yılında asgarî 1. 815,00- TL aylık Yapı Kooperatifleri ise 1.210,00-TL ücret ödeyeceklerdir.
Hesaplanacak vekalet ücretinin, yıllık avukatlık ücretinin (12 x 1.815 = 21.780-TL) üzerinde olması durumunda, aradaki eksik miktar avukata ayrıca ödenecektir. Vekalet ücretinin, bu miktarın altında kalması durumunda ise, normal aylık ücret ödemelerine devam edilecek olup, avukata ayrıca bir ödemede bulunulmayacaktır.
Zorunluluğa Uymayan Anonim Şirketlere-Yapı Kooperatiflerine 2018 Yılında Uygulanacak İdarî Para Cezası
1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun Md. 35/III fıkrasına göre;
Anonim şirketlerin, esas sermayesi 250.000-TL ve üzeri olduğu halde,
Yapı kooperatiflerinde, ortak sayısı yüzün üstünde olduğu halde
sözleşmeli avukat bulundurma yükümlülüğünü yerine getirmeyen Anonim Şirketler ve yapı kooperatifler hakkında cezai müeyyide uygulanacağına, yine mezkur madde düzenlemesinin devamında yer verilmiştir. Buna göre;
Bu fıkra hükmüne aykırı davranan kuruluşlara Cumhuriyet savcısı tarafından sözleşmeli avukat tayin etmedikleri her ay için, sanayi sektöründe çalışan onaltı yaşından büyük işçiler için suç tarihinde yürürlükte bulunan, asgarî ücretin iki aylık brüt tutarı kadar idarî para cezası veril ecektir.
Birinci fıkrada sözü edilen kuruluşların sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğuna aykırı davrandıklarının ilgililerce mahallin en büyük mülki idare amirliğine bildirilmesi üzerine, mahallin en büyük mülki idare amirliğince şikayet edilen kuruluşların şikayete konu dönem içerisinde sözleşmeli avukat çalıştırıp çalıştırmadıklarını ilgili kuruluş ile yapacakları yazışma veya görevlendirecekleri memur aracılığıyla mahallinde tespit ettikten sonra, sözleşmeli avukat çalıştırmadığı tespit edilen kuruluşların avukat çalıştırmadıkları her ay için, sanayi sektöründe çalışan on altı yaşından büyük işçilerin suç tarihinde yürürlükte bulunan asgari ücretinin bir aylık brüt tutarı kadar para cezası ile cezalandırılmalarına karar verilir.
Verilen bu kararlar 11.2.1959 tarihli ve 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre ilgililere tebliğ edilir.
Saygılarımla.
YUSUF ÖZER
YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİR
